Một trong những phương pháp hỗ trợ sinh sản cho tỉ lệ thành công cao được chỉ định cho nhiều cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn hiện nay chính là thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Những chia sẻ của các bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa sau đây sẽ giúp các cặp vợ chồng hiểu rõ thụ tinh trong ống nghiệm là gì, quy trình thực hiện kỹ thuật này diễn ra như thế nào?

1. Thụ tinh trong ống nghiệm là gì?

Thụ tinh trong ống nghiệm ( tên tiếng Anh là In vitro fertilization – IVF) là kỹ thuật điều trị vô sinh – hiếm muộn, thực hiện bằng cách đưa cho trứng và tinh trùng kết hợp ở ngoài cơ thể. Sau khi trứng và tinh kết hợp thành công tạo thành phôi thai và được chuyển vào buồng tử cung của người phụ nữ. Sau đó, phôi làm tổ, phát triển thành thai nhi giống như trường hợp mang thai tự nhiên.

Thụ tinh trong ống nghiệm là kỹ thuật hỗ trợ sinh sản đặc biệt giúp tinh trùng và trứng kết hợp với nhau trong môi trường phòng thí nghiệm. Theo đó, tinh trùng sau khi lấy từ người chồng sẽ được lọc rửa và chọn tinh binh khỏe mạnh nhất, có khả năng di động cao để cấy với trứng trong đĩa môi trường và ủ trong tủ.

Quá trình thụ thai có thể xảy ra trong vài giờ đầu sau khi được kết hợp với nhau. Trong kỹ thuật này tinh trùng và trứng gặp nhau, kết hợp với nhau một cách tự nhiên để tạo thành phôi thai.

Thụ tinh trong ống nghiệm là kỹ thuật hỗ trợ sinh sản ngoài cơ thể

2. Đối tượng được chỉ định cho kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm IVF

Thụ tinh trong ống nghiệm IVF được chỉ định với những đối tượng sau đây:

– Vòi trứng bị tắc

– Lạc nội mạc tử cung.

– Xin trứng để thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản

– Tinh trùng bất thường nhẹ

– Không xác định được nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn

– Thất bại nhiều lần khi bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI

– Tinh trùng có vấn đề: Ít, yếu, xuất tinh ngược hoặc không xuất tinh.

– Không tinh trùng trong dịch xuất tinh (lấy tinh trùng bằng phẫu thuật tinh hoàn, mào tinh).

3. 9 bước trong quy trình thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm

Nhiều cặp vợ chồng băn khoăn thụ tinh trong ống nghiệm là gì? Quy trình thực hiện kỹ thuật này ra sao? Thụ tinh trong ống nghiệm được đánh giá là kỹ thuật tương đối phức tạp, theo như chia sẻ của bác sĩ Hà Thị Hồng Vân tại BV Hồng Hà người bệnh phải trải qua quy trình gồm 2 bước như sau:

Bước 1: Chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ theo quy định

Những giấy tờ quan trọng, bắt buộc cần chuẩn khi thực hiện phương pháp hỗ trợ sinh sản này đó là: Chứng minh thư/Căn cước công dân, sổ hộ khẩu, giấy đăng ký kết hợp (đối với trường hợp là vợ chồng), giấy chứng nhận độc thân (với trường hợp mẹ đơn thân muốn có con), mẫu đơn đồng ý làm IVF. Lưu ý: Tất cả các giấy tờ kể trên cần photo công chứng với thời gian không quá 6 tháng.

Bước 2: Thực hiện xét nghiệm đánh giá sức khỏe sinh sản tổng quát

– Đối với người vợ

+ Xét nghiệm nội tiết: Định lượng nồng độ hormone sinh dục (progesterone, estrogen).

+ Xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tinh dục: Lấy máu xét nghiệm để kiểm tra xem có mắc các bệnh lây truyền qua quan hệ tình dục như HIV, viêm gan B, giang mai; lấy dịch âm đạo thực hiện xét nghiệm Chlamydia,…

+ Siêu âm phụ khoa: Nhằm phát hiện các vấn đề phụ khoa như u nang buồng trứng, u xơ tử cung, buồng trứng đa nang, bất thường bẩm sinh ở đường sinh dục nữ… Đếm nang noãn cơ bản trên hai buồng trứng vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt.

– Đối với người chồng

+ Xét nghiệm tinh dịch đồ: Kiểm tra và đánh giá chất lượng, số lượng tinh dịch của người chồng.

+ Với những người chồng không có tinh trùng, bác sĩ sẽ chỉ định tiến hành các xét nghiệm chuyên sâu như: siêu âm tinh hoàn, xét nghiệm hormone sinh dục,…

+ Xét nghiệm máu để kiểm tra có mắc các bệnh lây qua đường tình dục như lậu, HIV, viêm gan B, giang mai,… hay không?

Người vợ và chồng sẽ phải thực hiện các xét nghiệm cần thiết để làm IVF

Bước 3: Kích thích chức năng buồng trứng bằng tiêm hoặc uống

Ở bước này, người vợ được tiêm thuốc kích thích buồng trứng hoặc chỉ định dùng thuốc bằng đường uống trong thời gian liên tục từ 9-11 ngày. Trong quá trình thực hiện người vợ cần đến bệnh viện làm các xét nghiệm máu hoặc siêu âm theo lịch hẹn của bác sĩ, nhằm theo dõi sự phát triển của nang noãn và dựa trên sự đáp ứng của thuốc đối với cơ thể để điều chỉnh cho phù hợp.

Khi nang noãn đạt kích thước tiêu chuẩn, bác sĩ sẽ tiến hành tiêm mũi thuốc cuối cùng vào thời gian đã định. Đây là mũi tiêm kích thích trứng trưởng thành rụng.

Bước 4: Tiến hành chọc hút, lựa chọn trứng, tinh trùng chất lượng cao

Sau 36 – 40 giờ tiêm mũi kích rụng trứng cuối cùng, người vợ được bác sĩ tiến hành chọc hút trứng. Bác sĩ sẽ gây mê trước khi tiến hành nên người vợ sẽ không cảm thấy đau đớn, thời gian chọc hút trứng diễn ra trong vòng 15 – 30 phút cho mỗi ca. Cùng thời gian này, người chồng tiến hành lấy tinh trùng để chuẩn bị thụ tinh.

Đối với trứng, bác sĩ sẽ kiểm tra tách trứng và dịch nang dưới kính hiển vi, lựa chọn trứng có chất lượng tốt. Tinh trùng cũng được lọc rửa, chọn những tinh binh có khả năng di động cao, khỏe mạnh.

Bước 5: Tiến hành thụ thai giữa trứng và tinh trùng trong ống nghiệm

Trứng và tinh trùng được chuyển đến phòng labo để tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm và tạo phôi. Tại đây, phôi sẽ được nuôi cấy trong thời gian từ 2-5 ngày trước khi chuyển lại vào buồng tử cung của người vợ.

Trong quá trình thụ tinh ống nghiệm sẽ có nhiều phôi thai được tạo ra, bác sĩ lấy số lượng phôi tươi theo tiêu chuẩn để chuyển vào tử cung, số còn lại sẽ được trữ đông lạnh để sử dụng cho những lần chuyển phôi tiếp theo (nếu trường hợp thụ thai lần đầu thất bại).

Bước 6: Theo dõi quá trình sinh trưởng của phôi thai tại phòng lab

Ở phòng lab, bác sĩ sẽ theo dõi quá trình sinh trưởng và phát triển của phôi thai, lựa chọn phôi thai chất lượng tiến hành bước tiếp theo là chuyển phôi vào vào tử cung.

Bước 7: Chuyển phôi khỏe mạnh vào tử cung người phụ nữ

Tùy thuộc vào số lượng phôi thu được cũng như tình trạng của mỗi cặp vợ chồng mà bác sĩ và gia đình sẽ thống nhất chuyển số phôi vào buồng tử cung và số phôi còn lại để trữ lạnh. Sau thời gian chọc hút trứng 2-5 ngày, phôi sẽ được chuyển vào tử cung, đây là thời gian lý tưởng để niêm mạc tử cung có độ dày, ổn định và thuận lợi cho phôi thai phát triển.

Với trường hợp phôi trữ đông, người vợ sẽ được sử dụng thuốc và siêu âm theo dõi niêm mạc tử cung trong thời gian 14- 18 ngày, tính từ ngày thứ 2 của chu kỳ kinh tiếp theo và chọn ngày thích hợp mới tiến hành chuyển phôi trữ đông vào buồng tử cung của người vợ.

Bước 8: Sử dụng que thử, siêu âm đánh giá sự thành công sau chuyển phôi

Sau 2 tuần chuyển phôi, người vợ có thể sử dụng que thử để xem kết quả mang thai hay chưa? Tuy nhiên để chẩn đoán chính xác, cần quay lại bệnh viện để làm các xét nghiệm kiểm tra nồng độ. 2 ngày sau đó, thực hiện lại một lần nữa các xét nghiệm này.

+ Trường hợp nồng độ beta HCG tăng từ 1,5 lần trở lên: thai nhi đang phát triển. Lúc này, người mẹ cần tiếp tục sử dụng thuốc dưỡng thai và thực hiện siêu âm theo lịch hẹn của bác sĩ để xác định túi thai và tim thai.

+ Trường hợp sau 2 ngày, nồng độ beta HCG không giảm hoặc không tăng: Cần phải tiếp tục theo dõi. Nếu nồng độ beta HCG nhỏ hơn 5 UI/l sẽ bị sảy thai.

Với trường hợp này, nếu còn phôi trữ đông, bác sĩ sẽ chuyển vào tử cung ở các chu kỳ tiếp theo mà không cần thực hiện lại các bước trước nữa.

Bước 9: Khám thai IVF định kỳ theo các mốc quan trọng

Sau khi chuyển phôi thụ tinh trong ống nghiệm thành công, người vợ cần tuân thủ theo lịch khám định kỳ của bác sĩ để theo dõi, kiểm tra và đánh giá tình trạng phát triển của thai nhi trong suốt thai kỳ.

Sau thụ tinh nhân tạo cần tuân thủ quy định khám thai định kỳ

4. Những ưu điểm của phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm

Ngoài hiểu khái niệm thụ tinh trong ống nghiệm là gì, các cặp vợ chồng cũng nên nắm được những ưu điểm của phương pháp hỗ trợ sinh sản này:

4.1 Tỷ lệ thành công cao

Theo thống kê, tỉ lệ thành công khi của kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm đạt từ 41- 43% và có sự thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, cơ địa, chế độ sinh hoạt… của mỗi người. Những người phụ nữ dưới 35 tuổi thực hiện kỹ thuật này tỉ lệ thành công cao hơn những người lớn tuổi.

4.2 Sàng lọc sớm những dị tật của thai nhi

Trong quá trình sàng lọc tinh trùng và trứng để thụ tinh trong ống nghiệm, những tinh binh chất lượng kém đã được loại bỏ. Do đó, cặp vợ chồng có thể sàng lọc sớm những dị tật của thai nhi.

4.3 Có thể chỉ định cho phụ nữ mắc bệnh phụ khoa khó chữa

Ưu điểm của thụ tinh trong ống nghiệm đó là có thể chỉ định cho phụ nữ mắc bệnh phụ khoa khó chữa. Khi thực hiện kỹ thuật này, tinh trùng sẽ được bơm trực tiếp vào buồng tử cung, không gặp tình trạng viêm nhiễm, lây bệnh qua đường tình dục như khi thụ thai theo phương thức thông thường.

5. Nhược điểm mà kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm IVF còn tồn tại

Bên cạnh những ưu điểm thì kỹ thuật này cũng tồn tại những nhược điểm sau:

5.1 Chi phí quá cao

So với các phương pháp hỗ trợ sinh sản khác, thụ tinh trong ống nghiệm có chi phí cao hơn, khi làm IVF cặp vợ chồng cần chủ động chuẩn bị tài chính đủ để quá trình thực hiện kỹ thuật này diễn ra thuận lợi nhất.

5.2 Cần dành nhiều thời gian

Từ khi bắt đầu đến khi hoàn tất, kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm diễn ra trong thời gian từ 3-4 tuần. Vì thế hãy sắp xếp công việc và chuẩn bị tâm lý tốt nhất để làm IVF thành công.

5.3 Quy trình phức tạp đòi hỏi bác sĩ, cơ sở uy tín thực hiện

IVF là kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi phải được thực hiện bởi đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn cao, kinh nghiệm lâu năm. Cơ sở thực hiện phải đáp ứng các tiêu chuẩn về trang thiết bị, máy móc hiện đại.

5.4 Cần lưu ý kiêng khem về hoạt động và dinh dưỡng

Để chăm sóc sức khỏe sau thụ tinh ống nghiệm, đảm bảo kết quả thụ thai thành công và thai nhi phát triển khỏe mạnh, người vợ cần lưu ý những khuyến cáo của bác sĩ về kiêng khem, tránh vận động mạnh và bổ sung dinh dưỡng hợp lý.

Tuân thủ theo khuyến cáo kiêng khen, nghỉ ngơi của bác sĩ

Như vậy, định nghĩa thụ tinh trong ống nghiệm là gì đã được các bác sĩ chuyên khoa chia sẻ, các cặp vợ chồng đang mong muốn có con và gặp các vấn đề về sinh sản hãy tìm hiểu để sớm có tin vui đến với gia đình nhé.