[sapo]Nằm trong top câu hỏi được tìm kiếm nhiều nhất trên Google, “thủy ngân trong nhiệt kế có gây vô sinh không?” đã khởi nguồn cho nhiều cuộc tranh luận không hồi kết. Vậy đứng trên góc độ y khoa, các bác sĩ sẽ trả lời như thế nào và khi nhiệt kế bị vỡ thì cần phải xử lý ra sao? Hãy cùng xem giải đáp của bác sĩ Hồng Hà trong bài viết dưới đây. [/sapo]

I. Thủy ngân trong nhiệt kế có gây vô sinh không?

Thủy ngân trong dụng cụ đo thân nhiệt là loại không lẫn tạp chất nên chúng độc hại hơn rất nhiều so với thủy ngân đã được pha loãng có trong pin, máy đo huyết áp…

Con người sẽ bị nhiễm độc thủy ngân nếu tiếp xúc với khoảng 20 microgram/m3 không khí liên tục mỗi ngày trong khoảng 2 năm.

Trong 1 chiếc nhiệt kế chứa khoảng 0,6gr thủy ngân. Khi nhiệt kế bị vỡ, thủy ngân “thoát” ra ngoài và với những tính chất vật lý sẵn có, chúng sẽ bay hơi rất nhanh.

Điều này sẽ khiến thủy ngân có trong không khí thấp hơn ngưỡng 20 microgram/m3. Như vậy, chúng sẽ không đủ lượng để gây hại cho sức khỏe. Chính vì thế, nếu chỉ vô tình làm vỡ một chiếc nhiệt kế, bạn không cần phải quá lo lắng đến việc sẽ bị vô sinh.

II. Thủy ngân gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản như thế nào?

Thủy ngân không chỉ có trong dụng cụ đo thân nhiệt mà có còn tồn tại cả trong không khí và những thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày. Hàm lượng thủy ngân khi vượt mức độ cho phép sẽ gây ảnh hưởng đến chức năng hệ sinh dục, cụ thể là:

2.1  Hạ chất lượng, số lượng tinh trùng

Thủy ngân khó hấp thu qua đường tiêu hóa, tuy nhiên chúng lại cực nguy hiểm nếu hấp thụ vào cơ thể qua đường hô hấp. 

Lượng thủy ngân không được đào thải ra ngoài sẽ tích tụ trong tinh hoàn, gây rối loạn các tế bào sản sinh tinh trùng.

Hậu quả không chỉ khiến lượng tinh binh ít đi đáng kể, mà còn gây ra tình trạng tinh trùng di chuyển chậm hoặc chết giữa chừng trong khi đang tìm đến trứng. 

Bên cạnh đó, tinh trùng yếu còn làm tăng tỷ lệ trẻ sơ sinh khi ra đời còi cọc, nhẹ cân, bị dị tật, hệ thần kinh kém phát triển.

2.2 Giảm hứng thú, ham muốn làm chuyện ấy

Khi tiếp xúc thủy ngân hàm lượng vượt quá mức cho phép, nam nữ giới có hiện tượng suy giảm nhu cầu tình dục, cơ thể mệt mỏi, tim đập loạn,…

Khi gặp những hiện tượng trên, cần phải đến ngay bệnh viện để kiểm tra và làm xét nghiệm máu. Tình trạng này nếu kéo dài lâu ngày sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt vợ chồng, không loại trừ khả năng vô sinh sau này.

??? NÊN ĐỌC: Khám gì để biết mình vô sinh hay không

III. Những hậu quả khôn lường khi nhiễm độc thủy ngân

Ngoài gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, thủy ngân còn gây ra rất nhiều nguy cơ khác, điển hình như:

3.1  Ngộ độc phổi cấp tính

Hg gây hại cho cơ thể chủ yếu qua đường thở. Vì thế, phổi là cơ quan chịu hậu quả đầu tiên và nặng nề nhất khi tiếp xúc với chất này. 

Với đặc tính dễ bay hơi nên thủy ngân rất dễ xâm nhập vào lá phổi, gây tổn thương các tế bào. Bệnh nhân hít phải thủy ngân ban đầu chỉ ho, tức ngực. Sau khi ngấm vào phổi nhiều sẽ gây thở gấp, suy hô hấp, sưng phổi, thậm chí nguy hiểm tính mạng.

3.2 Nguy cơ chết lưu, thai nhi dị dạng

Người mẹ bị nhiễm độc thủy ngân thường rất khó giữ được thai nhi do lượng oxy cung cấp không đủ để duy trì sự sống của bào thai. Trường hợp nếu giữ được thai thì não bộ của trẻ cũng bị ảnh hưởng, khiến trẻ chậm phát triển, rối loạn ngôn ngữ…

3.3 Sa sút chức năng hệ thần kinh

Khi hít phải thủy ngân, bệnh nhân sẽ cảm thấy chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu. Nặng hơn, chất độc này sẽ “tấn công” não bộ, khiến các nơ-ron bị phá hủy. Người bệnh có thể sẽ bị mất trí nhớ, thậm chí bại não.

3.4 Nhiễm độc ruột cấp

Nuốt phải thủy ngân khiến miệng lưỡi và đường ruột bỏng rát, nhiều số lượng lớn có thể làm thủng ruột, dạ dày. Khi đó, bệnh nhân sẽ có hiện tượng nôn ói, cồn cào ruột gan, thậm chí nôn ra máu.

Nếu không được rửa ruột và cấp cứu, có thể dẫn đến tử vong.

3.5 Khả năng gây tử vong cho trẻ nhỏ cao

Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh là những đối tượng rất nhạy cảm với thủy ngân. Do cấu tạo các cơ quan của trẻ nhỏ chưa hoàn chỉnh, sức đề kháng yếu nên chỉ cần một lượng nhỏ Hg cũng có thể gây nguy hại cho cơ thể. 

Hơn nữa, khả năng lọc thải của gan thận trẻ em cũng kém hơn người trưởng thành nên Hg rất dễ bị tích tụ lại trong cơ thể, gây ngộ độc mãn tính.

✅✅✅ PHẢI XEM: Uống thuốc tránh thai khẩn cấp có bị vô sinh 

IV. Những điều cần THỰC HIỆN sau khi làm vỡ nhiệt kế thủy ngân

Khi nhiệt kế thủy ngân bị bể, bạn cần thực hiện ngay những hướng dẫn sau đây:

• Đưa trẻ em và phụ nữ có thai ra ngoài đầu tiên

Đây là những đối tượng bị ảnh hưởng nặng nhất khi tiếp xúc với thủy ngân. Cùng bị nhiễm độc một lượng thủy ngân nhỏ, cơ thể người bình thường tự đào thải được, trong khi trẻ em và phụ nữ có thai có thể sẽ gặp nguy hiểm. 

Bà bầu hít phải thủy ngân sẽ làm ảnh hưởng đến thai nhi trong bụng, còn các bạn nhỏ dễ bị ho và khó thở..  

• Không sử dụng máy hút bụi thu dọn thủy ngân

Tuyệt đối không dùng máy hút để làm sạch thủy ngân và các mảnh vỡ vương vãi trên sàn, bởi chất độc ở dạng lỏng sẽ “chui” vào trong máy.

Khi đó,nhiệt độ cao của động cơ máy sẽ khiến thủy ngân bốc hơi và bay ra ngoài không khí. Nếu hít phải không khí chứa thủy ngân lúc này sẽ khiến cơ thể dễ nhiễm độc hơn rất nhiều.  

• Sử dụng găng tay, đồ bảo hộ tránh tiếp xúc trực tiếp

Mặc dù Hg rất ít hấp thụ qua da nhưng nếu dùng tay không thu dọn nhiệt kế bị vỡ sẽ làm tăng nguy cơ bị thủy tinh đâm vào tay. Da khi tiếp xúc với chất này cũng rất dễ bị phồng rộp.

Hơn nữa, một lượng thủy ngân bay hơi sẽ dính vào quần áo. Vì vậy, hãy trang bị thêm cả đồ bảo hộ để đảm bảo an toàn khi vệ sinh các mảnh vỡ.

• Sử dụng đèn pin để phát hiện thủy ngân

Khi nhiệt kế vỡ, thủy ngân thường không bắn mà sẽ đọng lại thành một giọt lớn. Lúc này, bạn cần nhanh chóng tắt điện để nhiệt độ phòng không tăng lên và dùng đèn pin để phát hiện vị trí của giọt thủy ngân. 

Trong trường hợp ban ngày, bạn nên đóng cửa hoặc kéo rèm lại. Không gian tối sẽ giúp việc phát hiện thủy ngân dễ dàng hơn.

• Dùng băng keo hoặc lưu huỳnh để xử lý thủy ngân

Lấy băng keo bản lớn dính hạt thủy ngân lại rồi cho vào túi nilon buộc chặt. Nếu trong nhà có sẵn có lưu huỳnh, bạn có thể lấy một lượng nhỏ để rải vào vùng nhiệt kế bị vỡ. 

Hai chất này phản ứng với nhau và cho ra sản phẩm kết tủa màu đen dễ nhận biết. Chất này không độc nên bạn có thể yên tâm thu dọn mà không phải lo lắng sức khỏe sẽ bị ảnh hưởng. 

• Đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu thấy khó thở

Nếu thấy những người trong vùng tiếp xúc bị khó thở hoặc có những biểu hiện bất thường thì cần phải nhanh chóng đưa họ đến bệnh viện. Y bác sĩ sẽ ngay lập tức có những biện pháp xử lý kịp thời, giải quyết tình trạng nhiễm độc nhanh chóng, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe về sau. 

Trên đây là những việc cần làm khi nhiệt kế thủy ngân bị vỡ. Khi thực hiện, cần đảm bảo nhanh tay, chuẩn xác và kỹ lưỡng để tránh những hậu quả không đáng có.

??? XÁC THỰC: Bị vô sinh có thể làm IVF không?

V. Những lưu ý để sử dụng nhiệt kế AN TOÀN

Nhiệt kế là vật dụng rất phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, nhất là đối với các mẹ bỉm. Khi sử dụng đồ dùng này, cần đặc biệt lưu tâm những vấn đề sau:

• Nên thay thế bằng nhiệt kế điện tử

Hiện nay, nhiệt kế điện tử được bán rất phổ biến với mức giá chỉ khoảng vài trăm ngàn. Các gia đình nên sử dụng sản phẩm này khi đo thân nhiệt cho trẻ. 

• Tránh xa tầm tay trẻ em

Trẻ nhỏ rất hiếu động, chúng có thể nghịch ngợm làm gãy nhiệt kế, thậm chí cắn vào miệng. Hậu quả không chỉ khiến chúng bị thương mà còn có thể nuốt phải thủy ngân, gây ngộ độc. Do vậy, nếu gia đình bạn vẫn đang sử dụng loại dụng cụ này thì hãy cất ở những nơi xa tầm tay trẻ em.

• Không sử dụng để đo nhiệt độ thức ăn, sữa

Rất nhiều mẹ bỉm “tiện tay” dùng nhiệt kế để kiểm tra độ nóng của thức ăn và sữa trước khi cho con dùng. Tuy nhiên, cũng không nên làm vậy vì có thể một lượng nhỏ thủy ngân bị rò ra ngoài khi lẫn vào đồ ăn sẽ làm con bị tiêu chảy. 

• Nhẹ nhàng với nhiệt kế thủy ngân khi sử dụng

Thân nhiệt kế là một lớp thủy tinh rất mỏng, chỉ cần một lực tác động hơi mạnh có thể khiến chúng dễ dàng bị vỡ. Vì thế, khi vẩy nhiệt kế cần chọn vị trí rộng rãi để tránh va quệt vào các đồ vật khác.

Ngoài ra, lúc kẹp nhiệt độ cũng nên giữ nguyên vị trí, không ngó ngoáy nhiều để nhiệt kế không bị gãy.

Đối với các bé, ba mẹ nên hỗ trợ con giữ nhiệt kế đúng vị trí để việc đo nhiệt độ chuẩn xác và an toàn hơn.

Như vậy, thủy ngân trong nhiệt kế có gây vô sinh không thì câu trả lời là KHÔNG. Tuy nhiên, vẫn cần xử lý ngay khi nhiệt kế bị vỡ và tốt nhất nên hạn chế dùng loại dụng cụ đo nhiệt truyền thống này. Nếu bạn còn bất kỳ vướng mắc nào cần được tư vấn, hãy để lại câu hỏi dưới bài viết, BV Hồng Hà rất sẵn lòng hỗ trợ giải đáp.