Thống kê cho thấy có tới 40% các ca vô sinh hiếm muộn có nguyên nhân bắt nguồn từ nam giới. Có 3 nguyên nhân gây vô sinh nam phổ biến được chỉ ra ra bởi bác sĩ sản phụ khoa là: Vô sinh do gặp phải các bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, môi trường làm việc và lối sống sinh hoạt.

1. Tìm hiểu chức năng sinh sản của nam giới

Khả năng sinh sản của nam giới là một quá trình phức tạp không kém gì nữ giới. Để có thể kết hợp cùng đối tác của mình và thụ thai thành công, người đàn ông cần đáp ứng được các điều kiện sau:

Đầu tiên, nam giới phải sản xuất được lượng lớn tinh trùng khỏe mạnh. Ít nhất một trong hai tinh hoàn phải hoạt động hiệu quả cũng như cơ thể tổng hợp được đầy đủ testosterone, các kích thích tố khác để kích hoạt và duy trì sản xuất tinh trùng. Sau khi tinh hoàn sản xuất được tinh trùng, các ống sẽ vận chuyển tinh dịch hòa lẫn với tinh trùng và xuất tinh ra khỏi cơ thể.

Tiếp theo, cần phải thỏa mãn điều kiện số lượng tinh trùng chứa trong tinh dịch. Số lượng tinh trùng thấp, sẽ làm giảm khả năng tiếp cận với trứng và thụ tinh.

Cuối cùng, tinh trùng phải có khả năng di động, nếu chuyển động kém tinh trùng khó có thể tiếp cận và xâm nhập vào trứng để xảy ra thụ tinh.

Chức năng sinh sản của nam giới rất quan trọng trong quá trình thụ thai

2. Nguyên nhân vô sinh ở nam giới

Tỷ lệ nam giới vô sinh ngày càng trẻ hóa, đang gây ra nhiều lo lắng cho đấng mày râu. Xác định được các nguyên nhân gây vô sinh dưới đây để kịp thời thăm khám là việc hết sức cần thiết.

2.1 Nguyên nhân gây vô sinh ở nam do bệnh lý

– Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Các tĩnh mạch dẫn lưu cho tinh hoàn bị kéo dãn bất thường dẫn đến tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh là nguyên nhân gây vô sinh nam. Mặc dù, vẫn chưa xác định rõ cơ chế giãn tĩnh mạch thừng tinh, tuy nhiên có một số giả thiết được đưa ra cho rằng nó có thể liên quan đến sự điều hòa nhiệt độ tinh hoàn, khiến chất lượng tinh trùng suy giảm.

– Do nhiễm trùng bao gồm cả bệnh lây truyền qua đường tình dục

Một số bệnh nhiễm trùng và lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu hoặc HIV có thể cản trở khả năng tự sản xuất tinh trùng, ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng hoặc gây ra sẹo, cản trở sự di chuyển của tinh trùng trong các ống tinh hoàn.

– Xuất tinh ngược dòng

Tình trạng này xảy ra khi tinh dịch thay vì phóng thích ra khỏi đầu dương vật trong lúc đạt cực khoái thì lại đi vào bàng quang. Nguyên nhân có thể do biến chứng của các bệnh lý tại chỗ hoặc toàn thân khác như phẫu thuật bàng quang, niệu đạo, tuyến tiền liệt, chấn thương cột sống, đái tháo đường, dùng thuốc.

– Nam giới có kháng thể kháng lại tinh trùng

Lúc này, các tế bào của hệ thống miễn dịch của cơ thể nam giới xác định tinh trùng là kháng nguyên xâm lược có hại và ra sức tiêu diệt chúng.

– Xuất hiện các khối u lành tính hoặc bệnh ung thư

Khi gặp phải các bệnh lý này, cơ quan sinh sản của nam giới sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Một số trường hợp cần phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị để điều trị khối u có thể làm suy giảm khả năng sinh sản của đàn ông.

– Tinh hoàn tồn tại ở bụng

Trong quá trình phát triển khi còn là bào thai, một hoặc cả hai tinh hoàn của nam giới không đi xuống từ bụng vào bìu, tinh hoàn đó sẽ bị tiêu hủy và hạn chế khả năng sinh sản của đàn ông.

– Nội tiết tố mất cân bằng

Rối loạn hệ thống nội tiết hoặc chức năng nội tiết của tinh hoàn bao gồm vùng dưới đồi, tuyến yên, tuyến giáp và tuyến thượng thận có thể là nguyên nhân hiếm muộn ở nam giới. Nếu đo nồng độ testosterone thấp, cần tìm các bệnh lý tiềm ẩn suy sinh dục nam.

– Ống dẫn tinh tắc nghẽn

Ống dẫn tinh có thể bị tổn thương hoặc tắc nghẽn do gặp chấn thương, phẫu thuật, tai nạn, nhiễm trùng hoặc những vấn đề bất thường như: Bệnh di truyền, bệnh xơ nang. Sự tắc nghẽn có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào từ ống dẫn lưu tinh hoàn, mào tinh, trong tinh hoàn, ống dẫn tinh cho đến cả niệu đạo.

– Khiếm khuyết nhiễm sắc thể: Các rối loạn di truyền như hội chứng Kallmann, hội chứng Klinefelter, hội chứng Kartagener, xơ nang… gây ra bất thường trong sự phát triển của cơ quan sinh dục nam.

– Vấn đề bất thường trong quan hệ tình dục

Đây là cản trở gặp phải trong việc duy trì sự cương cứng của dương vật khi quan hệ tình dục (rối loạn cương dương), xuất tinh sớm, đau khi giao hợp, bất thường về mặt giải phẫu như mở lỗ niệu đạo bên dưới dương vật hoặc vấn đề tâm lý khi quan hệ.

– Bệnh celiac

Đây là dạng rối loạn tiêu hóa gây ra bởi sự nhạy cảm với gluten. Hơn thế nữa, bệnh lý này có thể gây vô sinh cho nam giới. Khi đó, cần áp dụng chế độ ăn uống không gluten để cải thiện khả năng sinh sản.

– Sử dụng một số loại thuốc điều trị dài hạn

Sử dụng steroid dài hạn, liệu pháp thay thế testosterone, thuốc chống nấm, hóa trị liệu… có thể làm giảm khả năng sinh sản và giảm sản xuất tinh trùng ở nam giới, nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn phổ biến.

– Tiền sử từng phẫu thuật

Nam giới từng thực hiện một số phẫu thuật có thể để lại di chứng, hạn chế khả năng xuất tinh như phẫu thuật bìu, tuyến tiền liệt, tinh hoàn, phẫu thuật lớn trong ổ bụng hoặc sửa chữa thoát vị bẹn.

Nguyên nhân gây vô sinh nam có thể do từng phẫu thuật thoát vị bẹn

2.2 Nam giới vô sinh do nguyên nhân đến từ môi trường

Tiếp xúc quá nhiều với các yếu tố môi trường như nhiệt độ cao, độc tố và hóa chất có thể làm giảm sản xuất hoặc suy yếu chức năng tinh trùng. Cụ thể:

– Hóa chất công nghiệp: Toluene, xylene, benzene, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, vật liệu sơn, dung môi hữu cơ,…

– Tiếp xúc lâu ngày với kim loại nặng: Thủy ngân, chì

– Tia X hoặc bức xạ

– Nhiệt độ cao: Môi trường làm việc quá nóng, thường xuyên xông hơi, tắm nước nóng, mặc quần áo bó sát cũng có thể là nguyên nhân gây vô sinh nam.

2.3 Nguyên nhân vô sinh nam ở nam giới do thói quen, lối sống

– Sử dụng ma túy

Các chất kích thích độc hại như ma túy, cần sa có thể làm giảm số lượng lẫn chất lượng tinh trùng.

– Uống rượu

Nồng độ testosterone của nam giới sẽ bị giảm khi uống rượu, gây rối loạn chức năng cương dương và kéo theo chất lượng tinh trùng giảm. Uống quá nhiêu rượu cũng có thể dẫn đến các vấn đề sinh sản.

– Hút thuốc lá

Số lượng tinh trùng ở những người đàn ông hút thuốc lá thấp hơn những người không hút thuốc lá. Hút thuốc lá thụ động cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.

– Cảm xúc tinh thần

Thường xuyên căng thẳng lo âu có thể ảnh hưởng đến một số hormone cần thiết để sản xuất tinh trùng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu bạn tình nam bị trầm cảm nặng khả năng mang thai có thể thấp hơn. Ngoài ra, nam giới rối loạn chức năng tình dục do rối loạn cương dương, chậm xuất tinh, giảm ham muốn tình dục cũng là một trong những tác nhân gây vô sinh ở nam giới.

– Cân nặng

Béo phì có thể làm giảm khả năng sinh sản ở nam giới, tác động trực tiếp đến tinh trùng và gián tiếp gây ra thay đổi ở hormone.

– Nghề nghiệp

Những người làm các công việc ngồi lâu có thể làm tăng nguy cơ vô sinh.

Không kiểm soát được cân nặng hay ngồi nhiều cũng gây vô sinh nam

3. Thời điểm nào cần đi khám bác sĩ

Những dấu hiệu vô sinh nam được xác định là không thể giúp bạn tình thụ thai. Ngoài ra, không có bất kỳ triệu chứng hoặc dấu hiện rõ ràng nào khác. Trong một số trường hợp, nếu người nam có vấn đề tiềm ăn như mất cân bằng nội tiết, rối loạn di truyền, giãn tĩnh mạch quanh tinh hoàn hoặc nguy cơ tắc nghẽn ống dẫn tinh… thì nên đi khám và can thiệp điều trị sớm.

Bên cạnh đó, nếu thấy có những dấu hiệu bất thường liên quan đến vô sinh sau đây, nam giới cần chủ động gặp bác sĩ để khám tiền sản:

– Vấn đề về chức năng tình dục như giảm ham muốn tình dục, khó xuất tinh hoặc kho duy trì sự cương cứng (cương dương rối loạn).

– Có u cục ở tinh hoàn, đau, sưng, khó chịu

– Đường hô hấp nhiễm trùng và tái phát nhiều lần

– Không thể ngửi được mùi

– Kích thước vú tăng trưởng bất thường

– Lông trên mặt và các vùng cơ thể giảm rõ rệt

4. Phòng tránh vô sinh ở nam giới như thế nào

Biết được nguyên nhân đàn ông vô sinh ở đàn ông và học cách phòng ngừa sẽ giúp nam giới bảo vệ được sức khỏe sinh sản:

– Tránh xa thuốc lá

– Không uống rượu bia

– Tuyệt đối tránh xa các chất kích thích có hại

– Tránh tiếp xúc với kim loại nặng, thuốc trừ sâu và các chất độc hại

– Duy trì cân nặng hợp lý

– Tránh các yếu tố gây tích tụ nhiệt ở vùng bẹn bìu kéo dài như không mặc quần bó, hạn chế ngồi lâu, không tắm xông hơi hay ngâm mình trong nước nóng,…

– Giảm lo âu, căng thẳng

Giảm lo âu, giữ tinh thần vui vẻ giúp phòng ngừa vô sinh nam

Trên đây là những nguyên nhân gây vô sinh nam cánh mày râu đừng chủ quan bỏ qua. Nắm vững thông tin, phát hiện kịp thời bệnh lý là cách tốt nhất để bảo vệ chức năng sinh sản, duy trì bản lĩnh đàn ông.