Tổng quan thụ tinh ống nghiệm (IVF)

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là phương pháp hỗ trợ cho các cặp vợ chồng hiếm muộn bằng cách cho trứng và tinh trùng kết hợp với nhau trong ống nghiệm thay vì trong tử cung của phụ nữ.Nếu trong quá trình thụ tinh xảy ra, sẽ tạo thành phôi, lúc này phôi thai mới được chuyển lại vào trong buồng tử cung của phụ nữ để phát triển thành thai nhi như các trường hợp mang thai tự nhiên.Thụ tinh trong ống nghiệm IVF là kỹ thuật y khoa phức tạp được sử dụng để điều trị các trường hợp vô sinh, hiếm muộn hoặc các vấn đề liên quan đến giới tính. Đây đang được coi là biện pháp cứu cánh cuối cùng dành cho các cặp vợ chồng vô sinh sau khi sử dụng các phương pháp sinh sản khác (dùng thuốc hoặc bơm IUI) nhưng không có kết quả.

Đối tượng có thể sử dụng thụ tinh trong ống nghiệm IVF

Không phải ai cũng có thể thụ tinh trong ống nghiệm IVF. Phương pháp này chỉ được sử dụng đối với các cặp vợ chồng có nguyên nhân gây vô sinh nhưng không hoàn toàn mất đi khả năng thụ tinh của trứng và tinh trùng. Nghe thì có vẻ sẽ hơi khó hiểu? Đừng lo, dưới đây chúng tôi sẽ kể cho bạn cụ thể những nguyên nhân đó:

Ống dẫn trứng bị tổn thương hoặc bị tắc nghẽn

Rối loạn phóng noãn (rối loạn rụng trứng)

Suy chức năng buồng trứng sớm

Lạc nội mạc tử cung

U xơ tử cung

Ứ dịch vòi trứng

Đã thắt ống dẫn trứng

Tinh trùng ít hoặc tinh trùng yếu

Vô sinh hiếm muộn không rõ nguyên nhân

Ngoài ra, với những phụ nữ mắc các bệnh nghiêm trọng không thể mang thai hoặc có bất thường ở tử cung khiến khó thụ thai cũng có thể chọn thụ tinh ống nghiệm và nhờ người mang thai hộ. Trong trường hợp này, trứng của người phụ nữ được thụ tinh với tinh trùng, phôi thai sẽ được cấy vào tử cung của người mang thai hộ.

Ưu và nhược điểm của kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm IVF

Ưu điểm

Tỷ lệ thành công của phương pháp IVF là khá cao như tỷ lệ ở Việt Nam là 35-40%.

Đối tượng mà IVF có thể là cả những cặp vợ chồng không rõ nguyên nhân hay gặp những vấn đề nghiêm trọng của cơ quan sinh sản.

Ngoài ra đối với nam giới vốn ít tinh trùng hoặc tinh trùng kém, còn có phương pháp ICSI (Tiêm tinh trùng vào bào tương ứng) để cải thiện tình trạng này.

Nhược điểm

Chi phí thụ tinh trong ống nghiệm IVF cao

Đòi hỏi bệnh nhân nữ có cơ địa tốt để sử dụng các can thiệp kinh tế như tiêm thuốc kích trứng, gây mê.

Phải tuân thủ theo đúng thời gian của bác sĩ đưa ra, nếu không sẽ ảnh hưởng tới quá trình thụ tinh.

Quy trình thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm IVF

Giai đoạn chuẩn bị

Đây là bước để các bác sĩ kiểm tra khả năng sinh sản để xác định nguyên nhân và hướng điều trị

Đối với người vợ: Thông thường các bác sĩ sẽ làm một số các loại xét nghiệm (như xét nghiệm nội tiết, xét nghiệm giang mai, xét nghiệm viêm gan B, xét nghiệm khuẩn Chlamydia,…), siêu âm phụ khoa để xem người vợ có mắc bệnh gì không hay tử cung có đảm bảo để thực hiện ivf hay là không?

Đối với người chồng:  Người chồng sẽ được yêu cầu làm xét nghiệm tinh dịch để kiểm tra và đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng và các xét nghiệm xem có bị viêm gan B hay lậu, giang mai, HIV hay không?. Ngoài ra,  trong trường hợp nếu như người chồng không có tinh trùng, bác sĩ sẽ yêu cầu làm những xét nghiệm chuyên biệt khác như xét nghiệm hormone, siêu âm tinh hoàn để tìm ra nguyên nhân và hướng điều trị.

Ươm mầm

Đây là giai đoạn người vợ được tiêm nội tiết để kích thích phát triển và gây phóng noãn. Cụ thể người vợ sẽ tiêm liên tục trong 10 ngày. Từ ngày thứ 6 đến ngày thứ 10, người vợ sẽ kết hợp thử máu và siêu âm theo lịch hẹn của bác sĩ để kiểm tra quá trình phát triển của nang noãn để điều chỉnh thuốc cho đúng với cơ địa của bệnh nhân.

Khoảng vào ngày tiêm thứ 12, các bác sĩ sẽ tiến hành tiêm mũi thuốc cuối cùng. Đây gọi là mũi kích rụng trứng nhằm kích thích trứng trưởng thành.

Thu hoạch ( hay còn gọi là lấy trứng và tinh trùng)

Sau 36h, các bác sĩ tiến hành chọc hút trứng bằng một kim chọc hút. Trong quá trình đó, người vợ sẽ được gây mê nên sẽ hoàn toàn không đau đớn. Người vợ chỉ cần ở lại bệnh viện thêm 2-3 giờ rồi trở về nhà.

Các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và dịch nang trứng dưới kính hiển vi. Cũng trong giai đoạn này người chồng sẽ tiến hành lấy mẫu tinh trùng để chuẩn bị thụ tinh..

Giao lưu (Thụ tinh cho noãn và tinh trùng)

Trứng và tinh trùng sau khi lấy được chuyển đến phòng Labo để tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm và tạo phôi. Thông thường, phôi sẽ được nuôi cấy từ 2 đến 5 ngày trước khi tiến hành chuyển lại vào trong tử cung của người vợ.

Quá trình thụ tinh trong ống nghiệm có thể thu được nhiều phôi. Số phôi này có thể được chuyển lại vào tử cung của người vợ, gọi là chuyển phôi tươi; cũng có thể được trữ lạnh, để sử dụng cho những lần chuyển phôi sau.

Ra mắt (Chuyển phôi vào tử cung)

Sau khi thống nhất với gia đình số phôi sẽ chuyển vào tử cung và số phôi sẽ trữ lạnh, cộng thêm niêm mạc tử cung đủ độ. Khi niêm mạc tử cung đủ độ dày và ổn định, có đủ điều kiện để phát triển phôi, các bác sĩ sẽ thống nhất với gia đình số phôi sẽ chuyển vào buồng tử cung và số phôi để trữ lạnh. Sau đó chuyển phôi.

Nếu là chuyển phôi trữ đông, người vợ sẽ được sử dụng thuốc và siêu âm theo dõi niêm mạc tử cung trong 14 – 18 ngày bắt đầu từ ngày thứ 2 của chu kỳ kinh tiếp theo để chọn ngày thích hợp rồi mới tiến hành chuyển phôi trữ đông vào tử cung người vợ.

Kết quả (Thử Thai)

14 ngày người vợ sẽ quay lại bệnh viện để xét nghiệm nồng độ beta HCG. Trong trường hợp kết quả dương tính thì xác định người vợ đã mang thai. Tuy nhiên vẫn cần theo dõi nồng độ beta HCG vì:

Nếu nồng độ beta HCG tăng từ 1,5 lần trở lên: thai đang phát triển. Người mẹ cần tiếp tục sử dụng thuốc dưỡng thai và đến siêu âm theo lịch hẹn để xác định túi thai và tim thai.

Nếu sau 2 ngày, nồng độ beta HCG không tăng hoặc giảm: Cần phải tiếp tục theo dõi. Khi nồng độ beta HCG trở về âm tính (nhỏ hơn 5 UI/l) sẽ bị sảy thai.

Trong trường hợp này, nếu còn phôi trữ đông, người vợ có thể sử dụng phôi trữ đông để chuyển vào tử cung ở các chu kỳ tiếp theo mà không cần tiến hành lại các bước trước nữa.

3 tuần kể từ khi xét nghiệm HSG người mẹ sẽ được yêu đến siêu âm thai để xác định chắc chắn về thai nhi cũng như xác định vị trí và số lượng thai.

Tỷ lệ thành công IVF

Tỷ lệ thành công của phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF) còn phụ thuộc nhiều vào các yếu tố: nguyên nhân gây vô sinh nữ, lối sống của cặp vợ chồng, tuổi tác,…Theo một nghiên cứu tại Hoa Kỳ tỷ lệ thành công IVF theo độ tuổi:

41-43% cho phụ nữ dưới 35 tuổi

33-36% cho phụ nữ từ 35 đến 37 tuổi

23-27% cho phụ nữ từ 38 đến 40 tuổi

13-18% cho phụ nữ trên 40 tuổi.

Tác dụng phụ khi thực hiện IVF

Dưới đây là 18 những nguy cơ có thể xảy ra khi thực hiện IVF mà mọi người cần lưu ý. Chúng tôi sẽ đi vào thật sâu ở trong bài nguy cơ.

Nguy cơ đa thai

Tăng huyết áp thai kỳ

Phản ứng với thuốc sinh sản

Sinh non, nhẹ cân

Cần sinh mổ

Thiếu máu

Chảy nhiều máu

Sảy thai

Hội chứng quá kích buồng trứng

Mang thai ngoài tử cung

Dị tật bẩm sinh

Biến chứng khi chọc hút trứng

Tiêu chảy và buồn nôn

Ung thư buồng trứng

Thay đổi tâm lý, cảm xúc

Bốc hỏa

Nhức đầu

Thay đổi tâm trạng

Lưu ý khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm IVF

Ngoài ra để quá trình IVF diễn ra thuận lợi, vợ chồng bạn cần tuân thủ thêm một số các lưu ý sau đây:

Vào ngày chuyển phôi: nên nhịn tiểu trước 2h chuyển phôi để giúp bàng quang căng thì việc chuyển phôi thuận lợi dễ dàng hơn.

Sau khi chuyển phôi: người bệnh cần tránh vận động mạnh, đi lại nhiều… không nên nằm bất động một chỗ vì không làm tăng tỉ lệ có thai mà còn có nguy cơ viêm tắc tĩnh mạch.

Trong quá trình thực hiện thụ tinh nhân tạo IVF, các cặp vợ chồng cần tuyệt đối không được sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá để đảm bảo quá trình thụ tinh diễn ra thuận lợi và an toàn.

Thụ tinh trong ống nghiệm IVF có lâu không?

Theo các bác sĩ tại Trung tâm điều trị vô sinh hiếm muộn Hồng Hà thì thông thường, một ca thụ tinh ống nghiệm IVF sẽ mất khoảng thời gian tối thiểu 2 tháng. Cụ thể:

Nếu người bệnh đã điều trị xong các bệnh lý, vợ và chồng hoàn toàn bình thường, bệnh nhân nữ sẽ được tiêm thuốc kích thích buồng trứng trong 10 ngày.

Sau đó là 36 tiếng để tiến hành thủ thuật chọc trứng

Phôi được nuôi cấy trong 2-5 ngày

14 ngày sau khi chuyển phôi sẽ đi xét nghiệm beta hCG

3 tuần sau sẽ quay lại để siêu âm thai

Như vậy, kể từ thời điểm tiến thành thụ tinh trong ống nghiệm đến khi có thai sẽ mất khoảng 2 tháng. Tuy nhiên, người bệnh chỉ cần sắp xếp công việc trong khoảng thời gian tiêm kích trứng, thực hiện chọc trứng và chuyển phôi đối với khách hàng ở xa (cần đi lại và ở gần viện ở tiêm kích trứng) còn với các bệnh nhân ở gần hoặc nội thành thì sẽ chỉ mất vài ngày khi chọc trứng và chuyển phôi. Còn lại hoàn toàn có thể ở nhà hoặc làm việc nhẹ nhàng.

Chi phí thực hiện trong ống nghiệm IVF

Như bạn đã thấy ở trên, quy trình thực hiện IVF là một quy trình khó khăn và phức tạp, nên cần có các trang thiết bị phải hiện đại, bệnh viện phải uy tín và chất lượng. Chính vì thế, chi phí thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm là khá cao. Thường giao động từ 70-100 triệu đồng. Sự chênh lệch này tùy vào từng trường hợp cụ thể mà sẽ có giá khác nhau.

Ngoài ra, nếu quá trình chuyển phổi của người vợ bị thất bại nhiều lần hoặc cơ địa của người mẹ yếu, chi phí sẽ còn cao hơn rất nhiều. Các cặp vợ chồng nên chuẩn bị tài chính thật kỹ trước khi tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm IVF nhé!

Có được chọn giới tính cho thai nhi không?

Kỹ thuật sàng lọc tinh trùng được thực hiện để loại bỏ những tinh trùng yếu kém, dị tật hay bất động và giữ lại tinh trùng khỏe mạnh nhất. Đây là một trong những bước chuẩn bị quan trọng ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công của các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện nay như thụ tinh nhân tạo IUI hay thụ tinh trong ống nghiệm IVF.

Tuy nhiên, đối với những cặp vợ chồng có nguyện vọng sinh con theo ý muốn thì phương pháp này chưa thể giúp xác định chính xác những tinh trùng nào mang nhiễm sắc thể giới tính Y để sinh con trai hay những tinh trùng mang nhiễm sắc thể X để sinh con gái.

Qua đó, giới tính của đứa trẻ khi sinh ra đều phụ thuộc vào tình trạng tinh trùng của người chồng và tình hình sức khỏe của cả hai vợ chồng.

Phương pháp sàng lọc tinh trùng trong thụ tinh trong ống nghiệm

Phương pháp Ly tâm Gradient nồng độ: với nguyên lý cơ bản là sử dụng hai lớp dung dịch lọc có nồng độ hạt silica lần lượt là 45% và 90% để tiến hành chọn lọc tinh trùng. Những tinh trùng khỏe đạt chất lượng sẽ di chuyển qua màng lọc xuống đáy ly tâm còn những tinh trùng yếu, dị tật, tinh thương sẽ ở lại màng lọc. Sau đó các chuyên gia phôi sẽ đánh giá và chọn lọc tinh trùng dựa vào hình dạng để chọn ra một số con đạt tiêu chuẩn.

Phương pháp Swim-up – “bơi lên trực tiếp”: đúng như tên gọi của phương pháp, những tinh trùng được chọn là những con khỏe có khả năng di động tốt sẽ bơi lên trên khi ở trong môi trường nuôi cấy (đặt nghiêng trong tủ âm 45 độ). Sau khi thu được mẫu, các chuyên gia phôi sẽ đánh giá bằng cảm quan và chọn lọc một lần nữa những tinh trùng tốt nhất.

Phương pháp lựa chọn tinh trùng sống bằng laser (LAISSE): sử dụng tia laser tác động lên phần đuôi của tinh trùng nếu tinh trùng sống thì sẽ phản ứng lại với hiện tượng cong đuôi và ngược lại tinh trùng chết sẽ không có có bất kỳ phản ứng gì.

Phương pháp chọn lọc tinh trùng bằng từ trường (MACS): đây là phương pháp được đánh giá cao nhất bởi vì ngoài việc chọn lọc được những tinh trùng khỏe nhất thì còn giúp phân tích được các yếu tố liên quan đến di truyền. Chính vì thế, phương pháp MACS có thể loại bỏ hoàn toàn những tinh trùng có phân mảnh ADN.

Thụ tinh ống nghiệm có đau không?

Câu trả lời chắc chắn là có. Bất kỳ hoạt động xâm lấn nào vào cơ thể đều gây đau đớn. Chọc hút trứng sử dụng đầu dò, sẽ khiến bạn cảm thấy khó chịu hơn. Nhưng vì hành trình mong con, muốn được làm mẹ mà nhiều người mẹ trải qua từ lần này tới lần khác.

Cách tăng khả năng sinh con trong thụ tinh ống nghiệm

Trong tâm trạng nôn nao muốn được làm bố, làm mẹ một đứa trẻ thiên thần ngoài việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để tinh trùng khỏe, trứng tốt. Thì để tăng cơ hội sinh sản, vợ chồng cần duy trì một lối sống lành mạnh.

Đó là ăn uống đủ chất, tập thể dục vừa sức, tránh xa rượu bia, thuốc lá, tránh căng thẳng trong công việc và cuộc sống.

Sinh hoạt tình dục đều đặn, nhất là vào những ngày rụng trứng để tăng thêm khả năng thụ thai. Trong thời gian dài mà không có kết quả thì cần sự tư vấn của bác sĩ.