Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn 30 – 40 tuổi. Mặc dù bệnh không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu phát hiện muộn và không điều trị đúng cách thì dễ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Với sự phát triển của y học hiện đại thông qua siêu âm lạc nội mạc tử cung bác sĩ hoàn toàn có thể chẩn đoán sớm và chính xác bệnh lý.

1. Bệnh lạc nội mạc ở tử cung là gì

Lạc nội mạc tử cung là bệnh thường gây đau cho chị em phụ nữ do các mô tương tự như mô niêm mạc lót bên trong tử cung phát triển tại vị trí bên ngoài lòng tử cung. Lạc nội tử cung phát triển phổ biến nhất là ở ống dẫn trứng, buồng trứng và có thể ở vùng chậu dù ít gặp.

Diễn tiến sinh lý của các tế bào lạc nội mạc tử cung cũng tương tự như nội mạc tử cung thực sự, cũng dày lên, bong ra và chảy máu trong chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, vì máu bong tróc từ lớp mô đó không có cách nào thoát ra khỏi cơ thể, khiến chúng bị mắc kẹt lại và gây ra triệu chứng.

Khi lạc nội mạc tử cung phát triển ở ống dẫn trứng, buồng trứng sẽ hình thành các u lạc của nội mạc tử cung, làm các mô xung quanh có thể bị kích thích gây phản ứng viêm cuối cùng phát triển thành mô sẹo và gây bám dính, hậu quả có thể gây tắc nghẽn, vô sinh.

Lạc nội mạc tử cung thường gây ra đau đớn cho người bệnh

2. Triệu chứng thường gặp của bệnh lý lạc nội mạc tử cung

Triệu chứng phổ biến của lạc nội mạc tử cung là đau vùng chậu, thường liên quan đến chu kỳ kinh. Mặc dù nhiều phụ nữ vẫn gặp các cơn đau quặn bụng trong kỳ kinh nguyệt nhưng người bị lạc nội mạc tử cung thường có cơn đau bụng kinh nặng hơn rất nhiều so với người bình thường. Cơn đau có xu hướng gia tăng theo thời gian.

Ngoài ra, các đặc điểm của cơn đau và những dấu hiệu nhận biết lạc nội mạc tử cung bao gồm:

– Đau bụng kinh: Đau quặn tại vùng chậu và có cảm giác co thắt bắt đầu trước và kéo dài vài ngày vào kỳ kinh nguyệt. Người phụ nữ có thể bị đau bụng dưới và đau lưng.

– Đau khi quan hệ tình dục: Đây là biểu hiện phổ biến ở những người bị lạc nội mạc tử cung.

– Đau khi tiểu tiện hoặc đại tiện: Người bệnh thường gặp triệu chứng đó trong thời kỳ kinh nguyệt.

– Chảy máu quá nhiều: Lượng máu kinh ra trong mỗi chu kỳ thường nhiều hơn hoặc đôi khi còn xuất huyết bất thường giữa các kỳ kinh.

– Sảy thai.

– Chậm có thai: Đôi khi lạc nội mạc tử cung chỉ được chẩn đoán phát hiện khi điều trị vô sinh.

– Các dấu hiệu khác như mệt mỏi, tiêu chảy, táo bón, buồn nôn hoặc đầy hơi, đặc biệt là liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.

Tuy nhiên mức độ nghiêm trọng của cơn đau không tương xứng với mức độ của bệnh lý. Người phụ nữ có thể bị lạc nội mạc tử cung nhẹ nhưng đau dữ dội hay lượng mô lạc nội mạc tử cung nhiều nhưng tình trạng đau ít hoặc không đau.

Ngoài ra, cơn đau xuất hiện trong bệnh lạc nội mạc tử cung đôi khi bị nhầm lẫn với các tình trạng khác có thể gây đau vùng chậu, chẳng hạn như bệnh u nang buồng trứng hoặc viêm vùng chậu. Hơn nữa, tình trạng đấy vẫn có thể nhầm lẫn với hội chứng ruột kích thích, một vấn đề gây táo bón, tiêu chảy và đau quặn bụng. Tuy nhiên, nhiều trường hợp hội chứng ruột kích thích vẫn có thể đi kèm lạc nội mạc tử cung khiến cho việc chẩn đoán phức tạp hơn.

Triệu chứng phổ biến khi mắc lạc nội mạc tử cung là đau vùng chậu

3. Nguyên nhân gây ra lạc nội mạc ở tử cung

Mặc dù đến nay vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của lạc nội mạc tử cung nhưng những giả thiết đang được ủng hộ bao gồm:

– Kinh nguyệt chảy ngược

Đây là tình trạng máu kinh có chứa các tế bào nội mạc tử cung chảy ngược lại vào khoang chậu và ống dẫn trứng thay vì thoát ra ngoài cơ thể. Lúc đó, các tế bào nội mạc sẽ dính vào thành chậu và bề mặt của các cơ quan trong vùng chậu, nơi chúng tiếp tục phát triển dày lên, bong tróc và chảy máu trong suốt chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo.

– Biến đổi tế bào phúc mạc

Các nghiên cứu chỉ ra rằng hormone hoặc các yếu tố miễn dịch thúc đẩy sự biến đổi các tế bào phúc mạc thành những tế bào giống như nội mạc tử cung.

– Biến đổi tế bào phôi

Các hormone nội tiết như estrogen có thể biến đổi các tế bào phôi thai (là tế bào trong giai đoạn phát triển sớm nhất) thành các tế bào giống như nội mạc tử cung trong giai đoạn dậy thì.

– Phẫu thuật tạo sẹo

Sau khi phẫu thuật, chẳng hạn như rạch cơ tử cung trong quá trình mổ lấy thai hay bóc tách nhân xơ, các tế bào nội mạc tử cung có thể gắn vào vết mổ và dây dính ra ngoài.

– Vận chuyển tế bào nội mạc tử cung

Hệ thống bạch huyết hay các mạch máu có thể vận chuyển các tế bào nội mạc tử cung đến các bộ phận khác trong cơ thể.

– Rối loạn hệ thống miễn dịch

Những bất thường xảy ra trong hệ miễn dịch có thể khiến cơ thể không thể nhận ra và phá hủy các mô giống nội mạc tử cung và cho phép chúng phát triển ở bên ngoài tử cung.

Bên cạnh đó, một số yếu tố dưới đây cũng khiến phụ nữ có nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung cao hơn những phụ nữ khác, chẳng hạn:

– Không sinh con

– Có kinh nguyệt sớm

– Mãn kinh muộn

– Chu kỳ kinh nguyệt diễn ra ngắn, <27 ngày

– Có mức estrogen cao trong cơ thể hoặc điều trị với estrogen trong thời gian dài

– Chỉ số khối cơ thể (BMI – Body mass index) thấp

– Có người thân như mẹ, dì hoặc chị em đã bị lạc nội mạc tử cung

– Các bất thường ngăn cản dòng chảy của máu kinh thoát ra khỏi cơ thể.

4. Siêu âm lạc nội mạc tử cung có chẩn đoán được chính xác không

Theo bác sĩ Hà Thị Hồng Vân – Chuyên khoa sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Hồng Hà siêu âm chẩn đoán lạc nội mạc tử cung có thể phát hiện bệnh với độ chính xác cao. Siêu âm cũng là phương pháp được nhiều người lựa chọn bởi chi phí vừa phải, tiết kiệm được cả thời gian và công sức của người bệnh.

Ngoài ra hình ảnh siêu âm có thể khó nhìn, đặc biệt là những trường hợp nội mạc bị lạc trong ổ bụng người bệnh. Vì thế, chị em nên tìm đến các bệnh viện chuyên khoa uy tín, chất lượng để có được kết quả chính xác, tránh nhầm lẫn với các bệnh lý phụ khoa khác.

Hiện nay có hai phương pháp chính để chẩn đoán bệnh lý lạc nội mạc tử cung đó là:

4.1 Siêu âm lạc nội mạc tử cung bằng phương pháp đầu dò

Khả năng chẩn đoán bệnh lý lạc nội mạc tử cung bằng cách siêu âm qua đầu dò âm đạo có những ưu điểm nổi bật so với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác. Theo đó, siêu âm cho kết quả chẩn đoán lạc nội mạc tử cung với độ chính xác cao. Lượng mô càng lớn thì càng dễ dàng quan sát.

Với sự phát triển của kỹ thuật siêu âm hiện đại ngày nay, các chuyên gia chẩn đoán hình ảnh có nhiều kinh nghiệm, chỉ cần có vài milimet mô lạc nội mạc tử cung trong cơ thể là đã có thể chẩn đoán chính xác bệnh. Trên màn hình siêu âm, tổn thương lạc nội mạc tử cung trông sẽ tối hơn (đen hơn) so với các mô bình thường xung quanh.

Siêu âm lạc nội mạc tử cung bằng phương pháp đầu dò cho kết quả chuẩn xác

4.2 Siêu âm lạc nội mạc tử cung – Chẩn đoán lạc nội mạc tử cung thông qua chụp cộng hưởng từ

Bên cạnh siêu âm, bác sĩ còn áp dụng thêm phương pháp chụp cộng hưởng từ để chẩn đoán lạc nội mạc tử cung. Theo đó, bác sĩ sẽ sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết của các cơ quan và mô bên trong cơ thể, giúp tìm kiếm sự hiện diện của mô lạc nội mạc tử cung, nhất là các vị trí nằm sâu, khuất sau các tạng hay gây viêm, dây dính.

Ngoài ra, việc can thiệp nội soi ổ bụng vùng chậu cũng có thể được chỉ định giúp chẩn đoán chính xác và điều trị tại chỗ tốt hơn.

5. Lạc nội mạc ở tử cung có gây ra ung thư không

Theo Hiệp hội sinh sản và Phôi học châu Âu, lạc nội mạc tử cung không thể gây ra ung thư nhưng một số loại ung thư có xu hướng phổ biến hơn ở những chị em mắc bệnh lạc nội mạc tử cung như: Ung thư nội mạc tử cung, ung thư vú, ung thư buồng trứng.

Chính vì thế, để kiểm soát tốt bệnh lý, kịp thời phát hiện và điều trị lạc nội mạc tử cung để ngăn chặn nguy cơ dẫn đến những bệnh lý nguy hiểm khác thì chị em cần thực hiện khám sức khỏe phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần.

Lạc nội mạc tử cung không gây ra ung thư nhưng là tác nhân gián đoạn gây ra 1 số bệnh ung thư khác

6. Một số cách điều trị hiệu quả lạc nội mạc tử cung

Sau khi siêu âm nội mạc tử cung, bác sĩ sẽ chẩn đoán được bệnh và biết được tình trạng của bệnh nhân, từ đó đưa ra cách chữa trị phù hợp. Phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung còn phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể, tình trạng, diễn biến của bệnh cũng như mong muốn của người phụ nữ. Tuy nhiên, mục đích cuối cùng của điều trị là giảm đau, chữa lành các tổn thương bên trong nội mạc tử cung và bảo toàn chức năng sinh sản.

Dưới đây là hai phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung bệnh phổ biến:

6.1 Dùng thuốc điều trị

Nếu dùng thuốc điều trị, bệnh nhân được bác sĩ kê 2 loại thuốc chính là thuốc giảm đau và liệu pháp hormone. Khi sử dụng 2 loại thuốc trên các cơn đau do lạc nội mạc tử cung gây ra sẽ giảm đi, đồng thời người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

Tuy nhiên khi sử dụng thuốc sẽ không tránh khỏi tác dụng phụ như buồn nôn, tức ngực, tăng cân, tâm trạng thất thường…

6.2 Phẫu thuật

Nếu sau 3 tháng dùng thuốc điều trị không khỏi, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Tuy vậy, phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung bằng phẫu thuật không áp dụng cho phụ nữ chưa trải qua sinh đẻ hoặc vẫn có nhu cầu sinh con trong tương lai. Ngoài ra, phẫu thuật cũng ít nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị được chỉ định cho bệnh nhân lạc nội mạc tử cung

7. Các thắc mắc thường gặp về bệnh lạc nội mạc tử cung

Những thắc mắc của chị em về bệnh lạc nội mạc tử cung sẽ được giải đáp ngay sau đây.

7.1 Làm thế nào để giảm được cơn đau do lạc nội mạc tử cung gây ra

Thông thường bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để giảm tình trạng đau do lạc nội mạc tử cung gây ra. Chị em cũng có thể sử dụng các liệu pháp điều trị vật lý như châm cứu, massage bấm huyệt kích thích thần kinh qua da… để làm giảm đau.

Một chế độ ăn gồm các các thực phẩm sạch, rau xanh, trái cây và cá được khuyến cáo. Ngoài ra người bệnh nên nghỉ ngơi và hoạt động thể chất giúp tinh thần thoải mái khi đến chu kỳ kinh nguyệt

7.2 Lạc nội mạc ở tử cung có hết sau mãn kinh không

Hầu hết người bệnh sau mãn kinh sẽ giảm hoặc hết các triệu chứng đau do bệnh lạc nội mạc gây ra. Tuy nhiên, với những phụ nữ sử dụng liệu pháp hormone sau mãn kinh thì các triệu chứng của bệnh vẫn có thể xuất hiện.

7.3 Phẫu thuật có chữa khỏi hoàn toàn lạc nội mạc tử cung

Phẫu thuật giúp loại bỏ hầu hết các tổn thương do lạc nội mạc tử cung gây ra. Tuy nhiên, với những bệnh nhân đã phẫu thuật loại bỏ khối nội mạc, nguy cơ tái phát sau đó vẫn ở mức cao, tỷ lệ tái phát là 40% sau 10 năm và 20% phải mổ sau 2 năm.

7.4 Chị em cần làm gì để phòng ngừa và ngăn bệnh lạc nội mạc tử cung

Như đã chia sẻ ở trên hiện tại y học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng lạc nội mạc tử cung nên chưa có biện pháp phòng bệnh đặc hiệu. Tuy nhiên, chị em cần thực hiện một số biện pháp sau để giảm nguy cơ mắc bệnh:

– Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để kiểm soát tỷ lệ mỡ trong cơ thể.

– Hạn chế sử dụng những loại đồ uống chứa cồn, các chất kích thích có hại.

– Khám sức khỏe phụ khoa định kỳ để kịp thời phát hiện các bất thường.

Theo khuyến cáo của các bác sĩ chuyên khoa, chị em nên đi khám phụ khoa ít nhất 6 tháng/lần giúp phát hiện và điều trị sớm tình trạng lạc nội mạc tử cung cũng như các bệnh lý phụ khoa khác.

Thăm khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần để phòng ngừa lạc nội mạc tử cung

Có thể thấy rằng siêu âm chẩn đoán lạc nội mạc tử cung là phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng đang được các bệnh viện áp dụng phổ biến với tỷ lệ chính xác cao. Tuy nhiên, chị em nên cân nhắc chọn cơ sở y tế tên tuổi để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị loại bỏ bệnh lý hiệu quả.