14 nguyên nhân và tỷ lệ ảnh hưởng của vô sinh hiếm muộn ở nam và nữ giới

Tình trạng bệnh vô sinh hiếm muộn đang ngày càng trở nên phổ biến và có xu hướng trẻ hóa ở nước ta trong nhiều năm trở lại đây. Có tới 14 nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn được các bác sĩ chuyên khoa đầu ngành chỉ ra, chúng tôi sẽ tổng hợp trong bài viết dưới đây, bạn theo dõi nhé.

1.Tỷ lệ vô sinh tại nước ta đang ở mức độ nào?

Theo thống kê của Bộ Y tế nước ta tỷ lệ vô sinh ở nước ta đang ngày càng cao, có khoảng 7,7% các cặp vợ chồng bị vô sinh hiếm muộn. Cứ 6 cặp vợ chồng thì sẽ có 1 cặp chẩn đoán vô sinh. Ước tính có đến 50% các cặp vợ chồng vô sinh ở độ tuổi dưới 30. Trong đó, 30% nguyên nhân từ người chồng, 30% nguyên nhân từ người vợ, 30% do cả 2 và 10% không rõ nguyên nhân.

Độ tuổi vô sinh hiếm muộn đang ngày càng trẻ hóa và có xu hướng xảy ra đối với những người đã có thai 1 lần và gia tăng theo từng năm. Vô sinh hiếm muộn là căn bệnh nguy hiểm thứ 3 chỉ xếp sau ung thư và tim mạch.

Có 2 loại vô sinh hiếm muộn đó là: vô sinh nguyên cấp (cả vợ và chồng không có con), vô sinh thứ phát (2 vợ chồng đã từng có con và không thể tiếp tục sinh được nữa).

Tỷ lệ vô sinh tại nước ta

2.Tổng hợp các nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn

Các bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa đã chỉ ra rất nhiều nguyên nhân gây vô sinh ở các cặp vợ chồng. Những nguyên nhân này bao gồm rối loạn rụng trứng, lượng tinh trùng bị thấp, tinh trùng nam giới yếu, bị tắc ống dẫn trứng, lạc nội mạc tử cung, hội chứng buồng trứng đa năng, suy giảm buồng trứng sớm, kháng thể buồng trứng, tắc mào tinh, cả hai vợ chồng đều vô sinh, tuổi tác, cân nặng quá nhiều, hút thuốc nhiều, và hẹp cổ tử cung.

2.1 Rối loạn rụng trứng

Đối với người bình thường, hàng tháng nang noãn ở ở buồng trứng đều đặn phát triển và phóng noãn, nội tiết do buồng trứng tiết ra làm cho niêm mạc tử cung phát triển, sau đó bong ra tạo ra hiện tượng kinh nguyệt.

Rối loạn rụng trứng dùng để chỉ hiện tượng phóng noãn không đều đặn mà thường gặp là không phóng noãn hoặc kém (thưa) phóng noãn. Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này như suy buồng trứng, buồng trứng đa nang, lạc nội mạc tử cung… Biểu hiện của bệnh là kinh nguyệt không đều dẫn đến khó thụ thai, vô sinh.

2.2 Lượng tinh trùng bị thấp

Số lượng tinh trùng được xếp vào mức thấp là khi có ít hơn 20 triệu tinh trùng / ml tinh dịch. Lượng tinh trùng thấp là do giãn tĩnh mạch thừng tinh, xuất tinh, ngược dòng, nhiễm trùng… Khi lượng tinh trùng thấp hơn quá nhiều do với mức trung bình thì người đàn ông rất khó có con.

2.3 Tinh trùng nam giới yếu

Biểu hiện của tình trạng tinh trùng nam giới yếu là tinh dịch lỏng, không có độ dính và nhớt đặc trưng mà lỏng như nước vo gạo, số lượng ít. Tinh trùng yếu gây ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh sản của đàn ông.

2.4 Bị tắc ống dẫn trứng

Không có những dấu hiệu rõ ràng để phát hiện tình trạng tắc ống dẫn trứng ở phụ nữ. Khi gặp tình trạng này tinh trùng rất khó gặp trứng để thụ thai. Nếu cặp vợ chồng quan hệ liên tục trong thời gian 1 năm mà không có thai thì có thể nghĩ tới nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn và nên kịp thời đi khám bác sĩ.

Bị tắc ống dẫn trứng

2.5 Lạc nội mạc tử cung

Ước tính tỉ lệ nữ giới bị lạc nội mạc tử cung chiếm từ 6- 10%. Tuy nhiên, số lượng này có thể nhiều hơn do nhiều người mắc bệnh nhưng không có thể hiện triệu chứng rõ ràng. Lạc nội mạc tử cung là nguyên nhân hàng đầu gây ra vô sinh và ung thư.

Có rất nhiều nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung như: Kinh nguyệt bị trào ngược, sự biến đổi của tế bào phúc mạc, bất thường về hệ miễn dịch, sự biến đổi của tế bào phôi, sẹo sau phẫu thuật…

2.6 Hội chứng buồng trứng đa năng

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) liên quan đến sự rối loạn chức năng phóng noãn hoặc không phóng noãn và thừa androgen với các nguyên nhân không rõ ràng. Tuy nhiên, một số nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh nhân có bất thường chức năng của cytochrome P450c17 ảnh hưởng đến 17-hydroxylase (tỷ lệ – hạn chế enzyme trong sản xuất androgen); kết quả là tăng sản lượng androgen.

Thống kê cho thấy có tới 4 – 18% phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ gặp phải tình trạng bệnh này.

2.7 Suy giảm buồng trứng sớm

Trong cơ thể người phụ nữ, buồng trứng là cơ quan chuyên trách về thụ tinh và sinh sản. Chức năng của buồng trứng là sản xuất các hormone sinh sản là estrogen và progesterone giúp cho quá trình thụ tinh đạt tỉ lệ thành công cao hơn.

Tuy nhiên, khi bị suy giảm buồng trứng sớm, các chức năng của buồng chứng không còn hoạt động khiến cho người bệnh không thể sinh sản được. Ngoài ra, chúng cũng làm giảm hormone kích thích ham muốn tình dục, rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

2.8 Kháng thể buồng trứng

Ở phụ nữ, vì một nguyên nhân nào đó buồng trứng sản sinh phản ứng dị ứng với tinh trùng của người chồng, khiến cho tinh trùng không thể xâm nhập vào bên trong tử cung để thụ thai. Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể do sự kích ứng của các mô âm đạo với tinh dịch dẫn đến bị viêm loét, mẩn ngứa, gây đau đớn khi làm chuyện ấy.

2.9 Tắc mào tinh

Tắc mào tinh là nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nam giới rất phổ biến hiện nay. Biểu hiện của bệnh là tinh hoàn ở nam giới bị tắc ống dẫn tinh có khả năng bị thu hẹp, dù 2 vợ chồng quan hệ tình dục trong thời gian dài không dùng biện pháp tránh thai nhưng không thể mang thai, hay có thể bị đau khi sờ nắn tinh hoàn.

Tắc mào tinh

2.10 Cả hai vợ chồng đều vô sinh

Có tới 10% nguyên nhân gây vô sinh và hiếm muộn xuất phát từ cả vợ và chồng. Lúc này, cặp vợ chồng cần đi khám bác sĩ chuyên khoa để đánh giá tình trạng bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp nhất.

2.11 Tuổi tác

Tỉ lệ vô sinh ở những người lớn tuổi cao hơn người trẻ. Cụ thể sau 35 tuổi, tỷ lệ vô sinh sẽ tăng dần và càng lớn tuổi hơn thì tình trạng bệnh sẽ càng nặng hơn. Đó là lý do vì sao các bác sĩ chuyên khoa thường khuyên các cặp vợ chồng nên sinh con trước 35 tuổi, đặc biệt là nữ giới để đảm bảo tỷ lệ thành công và chất lượng phôi thai tốt nhất.

2.12 Cân nặng quá nhiều

Thừa cân, béo phì là căn nguyên của rất nhiều căn bệnh nguy hiểm trong đó có vô sinh hiếm muộn. Như chúng ta cũng đã biết, phần lớn người mắc bệnh béo phì cũng đều dẫn đến bị tiểu đường, gây suy giảm chức năng của các nội tạng. Lúc này, cơ thể luôn ở trong trạng thái mệt mỏi và kéo theo yếu sinh lý.

2.13 Hút thuốc nhiều

Một thống kê nghiên cứu của các chuyên gia đầu ngành về sản phụ khoa cho thấy hút thuốc lá làm giảm đến 13% khả năng di chuyển của tinh trùng, giảm khoảng 23% số lượng tinh trùng, so với những người không hút thuốc lá.

Hút thuốc lá quá nhiều, tình trùng khả năng bơi của tinh trùng bị suy giảm, khó tiếp cận với trứng. Với những tinh trùng không di chuyển nhanh, di chuyển đúng cách thì rất khó có thể tiếp cận gần với trứng để thụ tinh.

2.14 Hẹp cổ tử cung

Tử cung có hình dáng giống như quả lê lộn ngược, nằm giữa xương chậu, phía sau bàng quang và phía trước trực tràng. Ở mỗi phụ nữ, kích thước của tử cung có sự khác nhau. Tuy nhiên, kích thước được tính trung bình cũng phải đạt các tiêu chuẩn tối thiểu rộng 3,7cm, dày 2,7cm và dài 3,8cm. Khi kích thước tử cung không đạt chuẩn mực kể trên thì bạn đã bị hẹp cổ tử cung.

Hẹp cổ tử cung khiến phụ nữ khó mang thai, thậm chí vô sinh. Nguyên nhân gây ra hẹp cổ tử cung có thể do bất thường nội tiết, bẩm sinh, di truyền, phụ nữ thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại…

Hẹp cổ tử cung

3.Cách phòng ngừa vô sinh hiếm muộn

Vô sinh hiếm muộn không phải là bệnh lý chỉ xảy ra ở một giới nhất định mà có thể do cả nam giới và nữ giới. Do đó, bạn cần tham khảo cách phòng ngừa vô sinh hiếm muốn được chia định bởi các bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa dưới đây:

3.1 Đối với nam giới

– Bổ sung đầy đủ các chất vitamin, kẽm

Nam giới cần bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin kẽm giúp làm tăng nồng độ testosterone cho cơ thể, nâng cao “thể lực” của tinh trùng. Theo đó, các loại rau xanh như súp lơ, rau cải, bina; các loại hoa quả và cá tươi… là những thực phẩm có thể đáp ứng đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, giúp tăng cường tinh trùng cả về số lượng và chất lượng.

– Tăng cường luyện tập thể dục, thể thao 

Cách phòng tránh vô sinh hiếm muộn đơn giản nhưng hiệu quả đó là tích cực tập luyện thể dục thể thao. Duy trì thói quen này giúp cho thể lực của nam giới trở nên xung mãn hơn, kích thích ham muốn tình dục và tăng cường sức khỏe.

Tuy nhiên cần phải xây dựng chế độ tập luyện hợp lý, khoa học, tránh vận động quá sức với những bài tập nặng bởi có thể làm giảm chất lượng tinh trùng, gây vô sinh.

– Chọn trang phục phù hợp

Nam giới cũng nên lưu ý tránh mặc các loại trang phục bó sát, quá chật, ảnh hưởng đến tinh hoàn, làm tăng nhiệt độ vùng bìu. Bạn nên chọn loại đồ lót, quần áo vừa vặn với cơ thể, chú ý đến chất liệu, không dùng trang phục có chất liệu nhiều nilon bởi chúng dễ tích điện, sinh ra điện trường tại bìu sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sự sinh sản tinh trùng.

– Không sử dụng các chất kích thích, tạo môi trường sống trong lành

Như đã nói ở trên nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn hàng đầu đó là do người bệnh sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cafe. Vì thế cách phòng tránh tình trạng này là nam giới nên hạn chế tối đa việc sử dụng chất kích thích. Đồng thời, bạn cần tạo ra môi trường sống trong lành, an toàn, tránh xa môi trường chứa nhiều chất độc hại.

3.2 Nữ giới

– Quan hệ tình dục an toàn

Sử dụng các biện pháp bảo vệ khi quan hệ như dùng bao cao su là cách hiệu quả nhất giúp nữ giới tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, hạn chế viêm nhiễm phụ khoa. Bên cạnh đó, để phòng tránh vô sinh hiếm muộn, chị em không nên quan hệ với nhiều bạn tình.

– Tránh phá thai nhiều lần

Tử cung, niêm mạc tử cung sẽ bị mỏng dần khiến trứng khó có thể bám trụ để làm tổ nếu như chị em nạo hút thai quá nhiều lần, thậm chí còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự an toàn tính mạng. Vì thế, để tránh mang thai ngoài ý muốn, chị em nên dùng các biện pháp tránh thai khi quan hệ.

– Giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ

Chị em suy nghĩ nhiều, stress kéo dài, mệt mỏi căng thẳng sẽ tác động tiêu cực đến tuyến yên, làm suy giảm, rối loạn nội tiết tố và giảm khả năng mang thai. Do đó bạn cần giữ tinh thần vui vẻ, lạc quan.

– Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm chứa vitamin 

Trong thực đơn hằng ngày, phụ nữ cũng nên tăng cường các loại thực phẩm chứa vitamin, đặc biệt là vitamin E như cà chua, cà rốt, yến mạch, dầu lạc… giúp tăng khả năng sinh sản, chức năng của buồng trứng.

Ngoài ra, cả nam và nữ nên khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện những bất thường liên quan đến chức năng sinh sản và có các biện pháp để điều trị hiệu quả.

Như vậy, bác sĩ chuyên khoa đã chỉ ra cho bạn 14 nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở cả nam và nữ. Bạn hãy tham khảo kỹ hiểu thông tin để tìm ra giải pháp phù hợp nhất giúp điều trị bệnh này, thực hiện giấc mơ có con của mình nhé.