Nang cơ năng buồng trứng là loại nang có dịch ở bên trong, thường có kích thước khoảng 6-8cm và xuất hiện chủ yếu trong hoặc sau khi rụng trứng. Thông thường, nang chỉ xuất hiện ở một bên, hiếm khi xuất hiện ở cả hai bên và sau khi trứng rụng, nang chứa noãn sẽ tự tiêu đi. Hội chứng này là loại nang lành tính chiếm khoảng 70-80% trong số các bệnh lý phụ khoa thường gặp ở nữ giới. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nang cơ năng không tự tiêu mà biến chứng thành các căn bệnh quái ác. Vì vậy, trong bài viết sau, hãy cùng BV Hồng Hà tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị cho bệnh nang cơ năng buồng trứng

1. Bị nang cơ năng buồng trứng là bệnh gì?

Nang cơ năng buồng trứng là bệnh gây ra bởi các túi nang xuất hiện trên bề mặt của buồng trứng. Các túi nang này được hình thành để hỗ trợ sự trưởng thành của trứng, thường vô hại và sẽ tự tiêu biến sau kỳ kinh nguyệt. Thông thường, người mắc sẽ không thể tự nhận biết sự xuất hiện của bệnh. Chị em cần nhờ đến sự hỗ trợ của bác sĩ bằng cách xét nghiệm hoặc nội soi.

Nếu u nang cơ năng buồng trứng là loại khá “hiền lành”, người chị em của nó là nang thực thể lại tiềm tàng nhiều nguy hiểm hơn.

Bệnh u nang buồng trứng cơ năng ở phụ nữ

2. Nguyên nhân bị u nang buồng trứng cơ năng

Người mắc u nang buồng trứng cơ năng thường do những nguyên nhân chủ yếu sau:

– Cơ thể bị rối loạn nội tiết tố estrogen làm trình tự sản xuất và phóng trứng thay đổi. Thông thường, sau khi giúp trứng trưởng thành, các túi nang trên bề mặt buồng trứng sẽ tự động biến mất trước khi hiện tượng phóng noãn diễn ra. Tuy nhiên, do sự rối loạn estrogen, các túi nang không biến mất mà phồng to lên và gây ra u nang cơ năng.

– U nang cũng được sinh ra khi nang thực thể không biến mất mà phát triển với kích thước lớn bất thường.

– Sự tích tụ của chất kích thích rụng trứng Clomid ở phụ nữ mắc bệnh vô sinh. Chất này làm thay đổi chức năng của các túi nang và tạo ra khối u.

– Bệnh nhân mắc bệnh lạc nội mạc tử cung hay các bệnh di truyền về ung thư buồng trứng thường xuất hiện các khối u nang.

3. Dấu hiệu nhận biết u nang buồng trứng thực thể

U nang thực thể phát triển (lớn hơn 5cm) và phình to đến mức gây xoắn hoặc vỡ các mạch máu và làm tràn chất dịch trong khoang bụng. Lúc này, cơ thể người bệnh sẽ có các biểu hiện sau.

– Mức độ thường:

+ Tăng cân bất thường: Khi nang thực thể không thể tự giải phóng, chúng sẽ phát triển thành u nang và lớn dần theo thời gian. Các khối u này là nguyên nhân khiến cân nặng tăng nhanh chóng ở nữ giới. Đây là dấu hiệu mà các chị em thường nhầm lẫn mà bỏ qua.

+ Khó tiểu, tiểu với tần suất nhiều: U nang thực thể lớn dần gây chèn ép các nội tạng trong tiểu khu như bàng quang, trực tràng. Hiện tượng này làm người bệnh đi tiểu nhiều lần và có thể bị tiêu chảy.

+ Đau râm ran ở vùng bụng dưới: Các khối u với kích thước lớn có thể làm xoắn các mạch máu làm vùng bụng dưới bị đau.

+ Chu kỳ kinh nguyệt thay đổi do rối loạn estrogen và ảnh hưởng từ các khối u.

– Mức độ nghiêm trọng:

+ Đau bụng dữ dội ở vùng bụng dưới khi chưa tới kỳ kinh: U nang thực thể phồng to đến một kích thước tối đa sẽ bị vỡ. Dịch trong các túi nang sẽ tràn vào khoang bụng tạo ra những cơn đau đột ngột vô cùng khó chịu.

+ Chảy máu vùng kín và thường kèm theo buồn nôn: Các khối u nang gây chèn ép, xoắn và làm vỡ các mạch máu dẫn đến tình trạng chảy máu âm đạo, gây choáng và buồn nôn.

+ Đau trong hoặc sau khi quan hệ tình dục: U nang có vị trí nằm liền kề tử cung, vì vậy, khi quan hệ, hoạt động ma sát tác động đến khối u dẫn tới những cơn đau ở nữ giới.

4. Các xét nghiệm giúp phát hiện nang cơ năng buồng trứng

Nang cơ năng buồng trứng lành tính thường không có bất kỳ dấu hiệu và ảnh hưởng nghiêm trọng nào lên sức khỏe của chị em. Những biện pháp chẩn đoán sau đây là cách để biết bạn có đang bị u nang cơ năng không?

– Thử thai: Phụ nữ có thai ngoài tử cung thường có dấu hiệu giống với u nang cơ năng buồng trứng. Vì vậy, trước khi tìm đến bác sĩ, chị em nên dùng que thử thai để kiểm tra trước tại nhà.

– Siêu âm qua bụng hoặc cơ quan sinh dục để phát hiện liệu u nang cơ năng chứa dịch hay phát triển bất thường hay không? Qua theo dõi, nếu u nang cơ năng có dấu hiệu tiêu biến thì người bệnh không cần xét nghiệm hay điều trị thêm.

– Chụp MRI hoặc CT: Khi không thể thấy rõ khối u nang qua siêu âm và xét nghiệm, bác sĩ sẽ thực hiện chụp MRI và CT.

– Xét nghiệm nồng độ hormon để xem cơ thể có dấu hiệu của nang u cơ năng buồng trứng không vì hội chứng này thường xuất hiện do sự rối hormon như LH, FSH, estradiol, và testosterone.

– Chọc dò túi cùng Douglas: Bác sĩ tiến hành lấy mẫu dịch ở vùng chậu để kiểm tra xem chị em có bị thai ngoài tử cung không?

– Chọc hút tế bào thông qua nội soi sinh thiết để biết khối u nang này là lành tính hay ác tính?

– Xét nghiệm kháng nguyên CA-125: Phương pháp này chỉ định với những bệnh nhân có tiền sử, yếu tố di truyền với các căn bệnh ung thư.

5. Biến chứng nguy hiểm của nang cơ năng khi mang thai

Trong quá trình mang thai, thực thể sẽ tiến hành sản xuất hormone để tạo điều kiện cho phôi thai làm tổ và lớn dần. Từ 10-12 tuần, các thực thể sẽ tự tiêu biến vì lúc này bánh nhau đã được hình thành. Tuy nhiên, khi thực thể không tự giải phóng và phát triển lớn hơn, người mẹ sẽ đối diện với những nguy cơ khá nguy hiểm do biến chứng u nang thực thể gây ra.

– U nang buồng trứng phồng to làm chèn ép thai nhi gây ra những cơn đau đột ngột do xuất hiện, sảy thai hoặc sinh non.

– Thai nhi trong bụng phát triển to hơn và chèn ép thận. Thận bị ứ nước lâu ngày làm mẹ bầu thường xuyên tiểu nhiều lần hoặc gây phù nề.

– Sự phát triển của u nang thực thể làm xoắn hoặc vỡ nang gây chảy máu, nhiễm khuẩn ở âm đạo.

6. Những phương pháp điều trị u nang buồng trứng cơ năng

Tùy vào tình trạng sức khỏe, kích thước nang, yếu tố di truyền, nguyện vọng sinh con,… của người bệnh mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị đặc thù.

6.1 Dùng thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau giúp hạn chế các cơn đau bụng dữ dội do các túi nang bị xoắn và vỡ ra khi người bệnh di chuyển hoặc vận động mạnh. Tuy nhiên, thuốc giảm đau chỉ phù hợp với những trường hợp nhẹ và u nang có dấu hiệu tiêu biến sau 1 – 2 tháng theo dõi.

6.2 Sử dụng thuốc tránh thai

Hàm lượng estrogen trong thuốc tránh thai hàng ngày mà chị em hay dùng có thể làm kích thích u nang buồng trứng phát triển. Tuy nhiên, người mắc u nang cơ năng ở mức độ nhẹ có thể tìm mua các loại thuốc tránh thai chỉ chứa progestin để hạn chế sự tăng trưởng của u nang với liều lượng do bác sĩ chỉ định.

6.3 Phẫu thuật loại bỏ u nang lớn

Bác sĩ sẽ tiến hành nội soi sinh thiết bằng cách rạch một đường nhỏ ở vùng niệu đạo để kiểm tra tình hình phát triển của u nang cơ năng buồng trứng. Nếu u nang vẫn tiếp tục phát triển và gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho người bệnh việc tiến hành phẫu thuật loại bỏ u nang là điều cần thiết. Với phương pháp trị liệu này, bệnh nhân chỉ cần chờ từ 3 – 5 ngày để hồi phục hoàn toàn.

6.4 Cắt buồng trứng

Trong một số trường hợp nguy hiểm, bác sĩ sẽ buộc phải cắt bỏ một trong hai buồng trứng thậm chí là cả buồng trứng của bệnh nhân. Tuy nhiên, đây là phương án cuối cùng nếu các biện pháp trị liệu ở trên vô hiệu và khối u có dấu hiệu biến chứng thành ung thư buồng trứng.

U nang cơ năng buồng trứng có thể chữa trị dứt điểm mà không để lại bất kỳ biến chứng hay ảnh hưởng nào về sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Tuy nhiên, khi có các dấu hiệu nghiêm trọng của bệnh, chị em nên cảnh giác và liên hệ ngay với các cơ sở uy tín để được tư vấn và điều trị sớm.