Lệch vách ngăn mũi là tình trạng vách ngăn mũi bị lệch đáng kể sang một bên khiến cho một đường dẫn không khí ở bên mũi nhỏ lại gây tình trạng khó thở, thở khó. Không chỉ thế tình trạng trên, vách ngăn chia đôi 2 cánh mũi bị cong, lệch khiến mũi bị xiêu vẹo, bất thường gây mất thẩm mỹ. Tình trạng trên không gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe và biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên nếu lệch vách ngăn mũi nghiêm trọng, phức tạp có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe như nghẹt mũi, khó thở, thở bằng miệng liên tục, nghiêm trọng hơn gây rối loạn giấc ngủ, chảy máu cam, nhiễm trùng mũi,…

1. Lệch vách ngăn mũi là như nào

Vách ngăn mũi được ví như “bức tường” chia khoang mũi thành 2 phần bằng nhau, bao gồm 1 bộ xương đêm ở trung tâm, được màng nhầy bao phủ ở từng bên. Phía trước vách ngăn mũi là một kết cấu vững chắc nhưng uốn cong. Kết cấu này được cấu tạo chủ yếu từ sụn, có da bảo phủ và gồm nhiều mạch máu. Vách ngăn mũi có chiều dài khoảng 8cm kéo dài từ dầu mũi đến vòm mũi họng.

Lệch vách ở ngăn mũi là tình trạng vách ngăn mũi bị lệch hẳn sang một bên khiến 2 lỗ mũi không bằng bằng nhau. Theo đó, đường dẫn khí một bên mũi sẽ nhỏ hơn bên còn lại. Tình trạng này còn khiến cho mũi bị siêu vẹo, biến dạng bất thường.

Lệch vẹo vách ngăn mũi ở mức độ nhẹ có thể không ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, nếu ở mức độ nghiêm trọng, hẹp vách ngăn mũi có thể dẫn đến nhiều biến chứng cho sức khỏe như khó thở, tắc lỗ mũi…

Theo ước tính, có khoảng 80% dân số thế giới bị lệch vẹo vách ngăn mũi ở mức độ không giống nhau. Chỉ những trường hợp bị lệch mức độ nặng mới cần theo dõi và điều trị

Vách ngăn mũi bị lệch

2. Lệch vẹo vách ngăn mũi có mấy dạng

Lệch vẹo vách ngăn mũi có nhiều tên gọi khác nhau như vẹo vách ngăn mũi, mào vách ngăn mũi, hẹp vách ngăn mũi. Trong y khoa, các bác sĩ dựa vào mức độ lệch vẹo vách ngăn mũi để phân loại thành từng dạng khác nhau:

– Vẹo vách ngăn mũi 1 bên (lệch hình chữ C): Bệnh nhân thường xuất hiện tình trạng nghẹt 1 bên mũi.

– Vẹo vách ngăn mũi 2 bên (lệch hình chữ S): Đây là tình trạng lệch phức tạp, vách ngăn vừa bị vẹo sang trái, vừa bị vẹo sang phải. Người bệnh sẽ bị nghẹt cả 2 bên lỗ mũi.

– Gai/mào vách ngăn: Bất thường ở phần tiếp giáp giữa xương và sụn vách ngăn. Gai/mào vách ngăn có thể chạm đến niêm mạc mũi gây chảy máu và đau nhức dữ dội.

– Dày chân vách ngăn: Xương bị dày tại phần thấp của vách ngăn.

3. Dấu hiệu nhận biết lệch vẹo vách ngăn mũi thường gặp

Theo thống kê, có đến hơn 80% bệnh nhân bị hẹp vách ngăn mũi nhưng không hề hay biết. Việc nắm rõ các biểu hiện dưới đây có thể giúp bạn xác định bản thân có bị hẹp vách ngăn mũi hay không:

3.1. Nghẹt mũi

Bệnh nhân cảm thấy khó thở bằng đường mũi. Mũi thường xuyên bị tắc nghẽn 1 bên hoặc cả 2 bên. Tình trạng diễn ra thường xuyên nhưng ở mức độ nhẹ nên nhiều người bỏ qua. Mũi có thể bị nghẹt mặc dù không xuất hiện viêm nhiễm hay các bệnh liên quan đến đường hô hấp.

3.2. Đau đầu

Đau đầu cũng có thể là biểu hiện của vẹo vách ngăn mũi. Người bệnh có thể bị đau đầu bên trái hoặc bên phải tùy thuộc vào vách ngăn lệch về bên nào. Nhiều trường hợp bị đau trong hốc mắt cùng bên với vách ngăn lệch. Không ít bệnh nhân còn bị đau cả 2 bên đầu, sau đó cơn đau lan ra vùng chẩm phía sau.

Đau đầu có thể là biểu hiện của vẹo vách ngăn mũi

3.3. Viêm mũi, xoang thường xuyên

Người bị vẹo vách ngăn thường xuyên bị viêm mũi, viêm xoang với các triệu chứng như:

– Tắc nghẽn 1 hoặc 2 lỗ mũi: Tình trạng tắc nghẽn mũi khiến chức năng thở của mũi trở nên khó khăn. Đặc biệt, khi bị nhiễm trùng đường hô hấp (cảm lạnh) hoặc dị ứng, tình trạng tắc nghẽn càng trở lên trầm trọng hơn.

– Chảy máu cam: Bề mặt vách ngăn mũi bị khô khiến mũi dễ bị chảy máu cam

– Lúc ngủ thở khò khè: Ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ khi ngủ hay thở khò khè do lệch vách ngăn hoặc sưng các mô bên trong mũi.

– Nhận thức chu kỳ mũi: Bình thường, mũi sẽ bị cương tụ 1 bên, sau đó chuyển qua bên mũi còn lại gọi là chu kỳ mũi. Đây là hiện tượng thường xuyên diễn ra nhưng lại khó nhận biết. Nếu bạn nhận thức rõ chu kỳ mũi thì chứng tỏ mũi đang bị tắc nghẽn không bình thường.

– Nằm ngủ 1 hướng cố định: Nhiều người có thói quen nằm ngủ với tư thế nghiêng sang 1 bên để cảm thấy dễ thở hơn vào ban đêm. Đây có thể là dấu hiệu cho biết vách ngăn mũi bị lệch hoặc bị hẹp 1 bên mũi.

– Ngoài ra,, người bệnh còn xuất hiện 1 số triệu chứng khác như: Khứu giác kém, mũi bị khô 1 bên, chảy nước mũi, khi hít vào hoặc thở ra, mũi phát ra tiếng ồn. Trường hợp vẹo mũi nặng có thể ngưng thở trong khi ngủ.

4. Nguyên nhân của lệch vẹo vách ngăn mũi

4.1. Lệch vách ngăn mũi do bẩm sinh

Lệch vẹo vách ngăn mũi có thể do bẩm sinh. Trong quá trình mang thai, bào thai phát triển và gặp một số bất thường. Ngay sau khi sinh ra, cha mẹ có thể nhận biết ngay tình trạng hẹp vách ngăn mũi ở trẻ với những biểu hiện rõ rệt.

4.2. Lệch vách ngăn mũi do tổn thương mũi

Tai nạn có thể gây nên một số chấn thương đến vùng mũi, khiến vách ngăn mũi di chuyển lệch khỏi vị trí ban đầu. Ở trẻ sơ sinh, vẹo vách ngăn mũi có thể xảy ra trong quá trình vượt cạn. Ở trẻ em và người lớn, một số tai nạn va đập vào mũi có thể làm gãy xương chính mũi kèm theo vẹo vách ngăn mũi.

Ngoài ra, các yếu tố làm tăng nguy cơ vẹo vách ngăn mũi bao gồm: chấn thương khi chơi thể thao, lái xe ô tô không thắt dây an toàn…

4.3. Do lão hóa

Một số nghiên cứu chỉ ra, lão cũng cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến vẹo vách ngăn mũi. Mặc dù lão hóa là quá trình tự nhiên không thể chống lại của cơ thể. Tuy nhiên, quá trình này có thể làm thay đổi cấu trúc mũi và khiến vách ngăn mũi bị lệch sang 1 bên theo thời gian.

4.4. Do viêm nhiễm vùng mũi

Khi bị mắc các bệnh viêm mũi dị ứng, viêm mũi mạn tính hay viêm xoang, người bệnh thường khó chịu và sử dụng tay để quẹt mũi. Ở trẻ nhỏ, vách ngăn mũi chưa phát triển hoàn thiện nên rất dễ bị thay đổi cấu trúc vách ngăn nếu như thực hiện động tác quẹt mũi thường xuyên. Kết quả dẫn đến tình trạng vẹo vách ngăn mũi khi trưởng thành.

4.5. Do quá trình phẫu thuật nâng mũi thất bại

Với mong muốn sở hữu dáng mũi cao, đẹp như sao Hàn, nhiều người đã tìm đến giải pháp nâng mũi thẩm mỹ. Do việc lựa chọn đơn vị thẩm mỹ kém chất lượng, bác sĩ thực hiện tay nghề yếu kém, thiếu kinh nghiệm khiến phẫu thuật chỉnh hình nâng mũi thất bại. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu khiến vách ngăn mũi bị lệch ngoài yếu tố bẩm sinh.

Vẹo vách ngăn mũi do phẫu thuật mũi thất bại

5. Vẹo vách ngăn mũi có nguy hiểm không – Giải đáp từ chuyên gia BV Hồng Hà

Theo nhận định từ bác sĩ Robert Nguyễn (BVĐK Hồng Hà), vẹo vách ngăn mũi không nguy hiểm đến sức khỏe khi ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên, nếu không điều trị sớm và để lâu ngày, tình trạng dễ tiến triển nặng và gây nên nhiều biến chứng. Dễ thấy nhất là người bệnh thường xuyên mắc các bệnh lý về đường hô hấp, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể.

Một số biến chứng do lệch vách ngăn ở mũi không được điều trị kịp thời bao gồm:

– Dễ bị các bệnh về đường hô hấp như viêm xoang, viêm mũi nặng

– Khô miệng: Hẹp vách ngăn mũi khiến đường thở bị tắc nghẽn, người bệnh phải dùng miệng để thở trong thời gian dài. Hành động này dễ khiến miệng bị khô, gây cảm giác nặng nề, tắc nghẽn trong khoang mũi, tạo điều kiện cho nhiễm trùng phát triển.

– Rối loạn giấc ngủ: Ngủ ngáy, ngừng thở lúc ngủ

– Hay bị chảy máu cam

– Cơ thể mệt mỏi, trí nhớ giảm sút với các trường hợp bị tim mạch kết hợp lệch vách ngăn ở mũi.

Dễ bị các bệnh về mũi

6. Phương pháp điều trị lệch vẹo vách ngăn mũi hiệu quả

Vẹo vách ngăn mũi ở mức độ nhẹ không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu nhận thấy bản thân thường xuyên xuất hiện các triệu chứng như chảy máu mũi, viêm xoang hay nghẹt mũi… người bệnh cần đến bệnh viện để thăm khám và có can thiệp y khoa kịp thời.

Tính đến thời điểm hiện tại, không có bất kỳ loại thuốc nào có thể điều trị cho vách ngăn mũi về đúng vị trí bình thường. Hầu hết các trường hợp muốn điều trị triệt để lệch vẹo vách ngăn đều phải can thiệp bằng phẫu thuật.

6.1. Điều trị bằng thuốc

– Các loại thuốc sử dụng trong điều trị vẹo vách ngăn chủ yếu nhằm mục đích làm giảm triệu chứng nghẹt mũi do viêm mũi dị ứng, phù nề niêm mạc hay viêm mũi, viêm xoang.

– Thuốc co mạch dạng nhỏ mũi: Thuốc có tác dụng giảm sưng các mô mũi, giúp đường thở thông thoáng hơn.

– Thuốc xịt mũi có thành phần corticosteroid: Thuốc có tác dụng làm giảm sưng tấy bên trong đường thở, giảm chảy dịch mũi.

– Thuốc kháng histamin: Thuốc sử dụng cho các trường hợp bị dị ứng với các biểu hiện như nghẹt mũi, sổ mũi.

6.2. Can thiệp bằng phẫu thuật

Nếu điều trị nội khoa thất bại, bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp phẫu thuật để khắc phục triệt để tình trạng vẹo vách ngăn mũi.

Phẫu thuật điều trị vẹo vách ngăn mũi như sau: Sau khi gây mê, bác sĩ thực hiện bóc tách niêm mạc mũi phủ 2 bên vách ngăn mũi. Sau đó lấy chỉnh lại vách ngăn bị lệch và phủ lại niêm mạc vào vị trí ban đầu. Mục đích của phẫu thuật là loại bỏ sụn thừa và nắn thẳng vách ngăn và đường mũi.

Cuối cùng, bác sĩ đặt 1 miếng xốp mềm 1 bên hốc mũi để cố định vách ngăn. Bệnh nhân được chuyển về phòng hồi sức cho đến khi tỉnh lại. Khi tỉnh lại, bệnh nhân thực hiện thở bằng 1 bên mũi. Qua ngày hôm sau khi rút miếng xốp ra, bệnh nhân có thể thở bằng 2 bên mũi bình thường.

Với phẫu thuật nắn chỉnh vách ngăn mũi bị lệch, bệnh nhân chỉ cần lưu trú tại bệnh viện 1 ngày và tái khám sau 1 tuần. Sau khi phẫu thuật, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng nghẹt mũi từ 2 – 3 ngày và sẽ dần hết trong những ngày sau đó.

Lưu ý tránh để quạt thốc vào mũi, nhỏ mũi nhẹ nhàng, tuyệt đối không xì mũi mạnh. Các hoạt động chạy nhảy cần hạn chế trong 1 tuần sau phẫu thuật. Sau 2 – 3 ngày phẫu thuật có thể quay trở lại công việc và sinh hoạt như thường nhật.

Can thiệp bằng phẫu thuật

7. Cần làm gì để ngăn ngừa lệch vách ngăn ở mũi

Để ngăn ngừa lệch vách ngăn ở mũi, mỗi người cần tuân thủ các biện pháp sau:

– Tránh làm tổn thương vùng mũi bằng cách đội mũ bảo hiểm, mặt nạ bảo hiểm khi chơi các môn thể thao vận động mạnh. Khi đi xe ô tô cần thắt dây an toàn.

– Trong quá trình sinh nở cần hạn chế tối đa chấn thương: Trong quá trình vượt cạn, vùng mũi của thai nhi rất dễ va chạm với vùng xương chậu của người mẹ nên có thể gây nên chấn thương hẹp vách ngăn mũi. Hoặc trong quá trình sổ thai, bác sĩ sử dụng dụng cụ can thiệp không đúng kỹ thuật như forcep để kéo thai ra ngoài có thể gây tổn thương mũi của bé.

Ngăn ngừa phòng tránh lệch vách ngăn mũi

Vách ngăn mũi chia khoang mũi thành 2 phần bằng nhau, đối xứng qua mặt phẳng đứng dọc gọi là hốc mũi trái và hốc mũi phải. Lệch vách ngăn mũi là tình trạng vách ngăn mũi bị dịch chuyển sang hẳn 1 bên khiến đường dẫn không khí 1 bên mũi nhỏ hơn bên còn lại. Nếu vẹo vách ngăn gây nghẹt mũi, nhức đầu kéo dài, người bệnh có nguy cơ cao bị các biến chứng như viêm mũi, viêm xoang, ảnh hưởng đến bệnh lý tim mạch… Lúc này, bệnh nhân cần đến bệnh viện uy tín theo dõi và có biện pháp can thiệp kịp thời.