Nước tiểu màu vàng là một trong những trạng thái điển hình nhất của nước tiểu. Thế nhưng nếu gặp tình trạng nước tiểu vàng đậm có thể là biểu hiện của một số bệnh lý. Nguyên nhân khiến nước tiểu có màu vàng đậm có thể là do bạn không uống đủ lượng nước cần thiết, chế độ ăn uống, nhiễm trùng đường tiết niệu hay tan huyết trong các bệnh lý vàng da.

1. Nước tiểu bình thường có màu sắc gì

Nước tiểu là chất thải do thận bài tiết qua đường niệu đạo ra ngoài cơ thể. Màu sắc của nước tiểu bị chi phối bởi sắc tố urochrome (urobilin), có gam màu từ trắng trong cho đến vàng nhạt và hổ phách đậm. Bình thường nước tiểu trong suốt hoặc vàng nhạt, không chứa cặn, không có hạt.

Khi cơ thể nạp càng nhiều nước thì màu sắc của nước tiểu càng nhạt dần đi. Trong nước tiểu có chứa một số chất thải không cần thiết do cơ thể loại bỏ ra nên màu sắc của chúng nếu không thuộc dải màu vàng sáng thì rất có thể đó là dấu hiệu bất thường về sức khỏe.

Nước tiểu bình thường có màu sắc trắng trong hoặc vàng nhạt, không chứa cặn

2. Phân loại màu sắc nước tiểu màu vàng phổ biến

Bình thường nước tiểu sẽ có màu trong hoặc vàng nhạt. Riêng với nước tiểu có màu vàng cũng có thể phân chia thành nhiều loại hình thái màu khác nhau như:

2.1 Nước tiểu màu vàng tươi

Nước tiểu vàng tươi thường là dấu hiệu thể hiện tình trạng cơ thể dư thừa Vitamin B (bao gồm cả vitamin B2, B12). Tình trạng không gây nguy hại đến sức khỏe. Bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ để cắt giảm loại vitamin B đang dung nạp mà cơ thể không cần nhiều.

2.2 Nước tiểu màu vàng đậm

Khi gặp tình trạng nước tiểu màu sắc vàng đậm đó rất có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn đang gặp bệnh lý viêm nhiễm đường tiết niệu, cơ thể bị thiếu nước, bệnh thiếu máu, vàng da, bệnh lý gan mật thậm chí là ung thư. Tuy nhiên, đôi khi việc xuất hiện nước tiểu màu sắc vàng đậm lại xuất phát từ nguyên nhân do bạn ăn những thức thực phẩm có màu đậm như củ dền, trái mâm xôi.

Nước tiểu vàng đậm có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm

2.3 Nước tiểu màu vàng chanh

Tương tự như nước tiểu màu vàng tươi, nước tiểu màu vàng chanh cũng là dạng màu sắc nước tiểu không hiếm gặp. Màu sắc nước tiểu có thể bắt nguồn từ việc dư thừa Vitamin B, do thói quen sinh hoạt và uống không đủ nước hoặc có thể do ảnh hưởng từ các loại thực phẩm hay do uống thuốc.

3. Khi nào nước tiểu màu vàng là dấu hiệu bệnh lý

Nước tiểu màu sắc vàng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn đang mắc phải một số bệnh lý nguy hiểm.

– Nước tiểu màu sắc vàng đậm cảnh báo tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu.

– Nước tiểu màu sắc vàng như trà đặc có thể là dấu hiệu nghi ngờ một bệnh lý về gan như viêm gan cấp hay sỏi đường mật…

Khi nước tiểu có màu sắc bất thường bạn cần đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết nhằm chẩn đoán chính xác bệnh.

Khi nước tiểu có màu vàng đậm hoặc vàng như trà đặc thì đó là dấu hiệu bệnh lý

4. Nguyên nhân nào khiến nước tiểu màu vàng đậm

Theo các bác sĩ chuyên khoa, nước tiểu có màu vàng không loại trừ là biểu hiện của bệnh lý hoặc có thể chỉ là do một số nguyên nhân dưới đây.

4.1 Do chế độ ăn uống

Có rất nhiều yếu tố khác nhau chi phối màu sắc của nước tiểu. Một trong những nguyên nhân khiến nước tiểu có màu vàng đậm đó là do các loại đồ ăn, thức uống mà cơ thể hấp thụ. Thường màu sắc nước tiểu thay đổi do thức ăn chỉ xảy ra trong thời gian ngắn. Tuy nhiên nếu nước tiểu có màu vàng đậm kéo dài thì khả năng do bệnh lý gây ra nhiều hơn.

4.2 Do uống ít nước hoặc mất nước bởi sinh lý/bệnh lý

Thiếu nước, mất nước là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nước tiểu có màu vàng đậm. Lượng nước trong cơ thể ít khiến nước tiểu bị cô đặc và không thể làm loãng sắc tố của Urochrome. Đây là một loại sắc tố tự nhiên cơ thể tự sản sinh khi hemoglobin (protein vận chuyển oxy trong các tế bào hồng cầu) bị phân hủy.

Trường hợp thường gặp là do uống không đủ lượng nước cần thiết. Một số bất thường của cơ thể cũng gây ra tình trạng thiếu nước như: Táo bón, mệt mỏi, chóng mặt, khô môi, khó nuốt thức ăn đặc biệt là thức ăn thô. Sốt cao cũng gây thiếu hụt lượng nước và khiến nước tiểu có màu vàng đậm hơn bình thường.

Nếu mất nước làm nước tiểu có màu vàng đậm xuất hiện kèm theo các triệu chứng sau thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng nguy hiểm cần xử lý: Tụt huyết áp, rối loạn tri giác, mạch yếu nảy nhẹ, mắt trũng sâu, tay chân mát lạnh, da không còn đàn hồi (dấu véo da âm tính)…

Trẻ em đang bị mất nước cấp do tiêu chảy kéo dài nhiều ngày là đối tượng cần đặc biệt lưu ý phải bù đủ dịch cho bé. Quan sát màu sắc nước tiểu cũng giúp nhận biết cơ thể bé đã được cung cấp đủ nước hay chưa.

4.3 Một số loại thuốc gây biến đổi màu sắc của nước tiểu

Một số loại thuốc có chứa phốt pho cũng là nguyên nhân gây nên hiện tượng nước tiểu có màu vàng đậm, điển hình là thuốc điều trị bệnh đái tháo đường, vitamin B, C.

Nguyên nhân khiến nước tiểu màu vàng đậm có thể do sử dụng các thuốc điều trị bệnh

4.4 Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn xâm nhập vào hệ bài tiết như thận, bàng quang, niệu đạo, cơ quan sinh dục… Do đặc điểm giải phẫu của cơ quan sinh dục nên nữ giới có nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu cao hơn do đường tiểu ở vị trí thấp, gần với âm đạo và hậu môn.

Sự hiện diện của vi khuẩn khiến nước tiểu có màu vàng đậm kèm theo tình trạng tiểu ra máu và lắng cặn. Các dấu hiệu khác giúp nhận biết nhiễm trùng đường tiết niệu như:

– Thắt lưng và vùng cạnh cột sống đau nhức.

– Cảm giác căng tức ở bụng, đau bụng tại vị trí vùng hông phải hoặc trái.

– Thói quen đi tiểu thay đổi đột ngột: Đi nhiều lần, tiểu buốt, tiểu đau, tiểu ra máu, nước tiểu có màu vàng đậm hoặc nâu đậm.

– Sốt nhẹ, sốt cao gặp khi viêm đài bể thận.

4.5 Hiện tượng tan huyết trong các bệnh lý vàng da

Nước tiểu có màu vàng đậm là do hiện tượng tan huyết (dù hiếm gặp). Khi xuất hiện nước tiểu vàng đậm kèm theo tình trạng vàng da, vàng mắt do các bệnh lý gan mật: Tăng sản phẩm thoái hóa của bilirubin trong nước tiểu.

Một số triệu chứng đặc trưng thường gặp ngoài biểu hiện nước tiểu có màu vàng đậm như nhịp tim nhanh, chóng mặt, đau đầu, gan to, lách to…

5. Cách khắc phục trường hợp nước tiểu có màu vàng đậm

Dưới đây là một số phương pháp khắc phục trường hợp nước tiểu có màu vàng đậm:

– Bổ sung lượng nước uống mỗi ngày, đảm bảo uống đủ 1,5 – 2 lít nước/ngày. Uống đủ nước giúp làm loãng các sắc tố có trong nước tiểu, giúp hệ bài tiết thực hiện tốt nhất nhiệm vụ đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể.

– Xây dựng lối sống lành mạnh, hạn chế sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia.

– Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ và cân bằng các chất dinh dưỡng.

Chăm chỉ luyện tập thể dục thường xuyên là cách để khắc phục tình trạng nước tiểu vàng đậm

Nước tiểu có màu vàng thông thường không nguy hiểm nhưng nếu xuất hiện nước tiểu có màu vàng đậm kéo dài nhiều ngày kèm theo các triệu chứng như tiểu ra máu, tiểu rắt… thì đó có thể là biểu hiện của các bệnh lý nguy hiểm. Do vậy, bạn cần theo dõi kỹ càng tình trạng màu sắc nước tiểu của mình và thăm khám bác sĩ ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường.